Modireat 91

به وبلاگ بچه هاي مديريت خوش آمدید

صفحه نخست پروفایل مدیر وبلاگ پست الکترونیک آرشیو مطالب عناوین مطالب

یک توضیح کلی درباره شایعه نابودی دنیا
آیا شب یلدای امسال پایان دنیاست؟

پایگاه اطلاع‌رسانی ناسا در واکنش به شایعات مطرح شده مبنی بر به پایان رسیدن دنیا در روز 21

دسامبر (اول دی ماه)، به سوالات مربوط به این شایعه پاسخ داده است.

مطلب زیر ازپایگاه اطلاع رسانی ناسا برداشت شده و در آن به سوالات مطرح در این مورد پاسخ داده

شده است:

....................................................................

سوال) آیا در سال 2012 خطری زمین را تهدید می‌کند؟ بسیاری می‌گویند که جهان در دسامبر 2012 به پایان می‌رسد.

ناسا) جهان در سال 2012 به پایان نمی‌رسد. سیاره ما بیش از 4 میلیارد سال به خوبی عمر کرده و دانشمندان معتبر دنیا هم می‌گویند در سال 2012 هیچ خطری زمین را تهدید نمی‌کند.

سوال) ریشه این پیش‌گویی که زمین در سال 2012 به پایان می‌رسد، از کجا آمده؟

ناسا) این داستان اولین بار با این ادعا آغاز شد که سیاره‌ای به نام «نیبیرو» که سومری‌ها آن را

کشف کرده‌اند، در حال حرکت به سوی زمین است. ابتدا گفته می‌شد که این فاجعه در ماه می

2003 رخ می‌دهد و زمانی که این تاریخ گذشت و هیچ اتفاقی نیفتاد، زمان موعد به دسامبر 2012

تغییر کرد و به تقویم باستانی «مایا» ها که تحول بزرگ در سال زمستان 2012 را پیش‌بینی کرده بود،

ربط داده شد. به همین دلیل هم تاریخ 20 دسامبر به عنوان روز موعد پیش‌بینی شد.

سوال) آیا تقویم مایاها در دسامبر 2012 به پایان می‌رسد؟

ناسا) دقیقا همانطور که تقویم‌هایی که در خانه دارید پس از 31 دسامبر به پایان نمی‌رسد، تقویم

مایا هم پس از 21 دسامبر 2012 تمام نمی‌شود. این تاریخ پایان یک دوره بزرگ تویق مایا است و پس

از آن همانطور که تقویم شما با اول ژانویه ادامه می‌یابد، این تقویم هم با آغاز یک دوره بزرگ دیگر ادامه می‌یابد.

سوال) آیا ناسا وقوع تاریکی سرتاسری زمین در تاریخ 23 دسامبر تا 25 دسامبر را پیش‌بینی می‌کند؟

ناسا) قطعا نه. نه ناسا و نه هیچ سازمان علمی دیگری چنین پیش‌بینی نکرده است. گزارش‌های

غلطی که در این مورد منتشر شده، ادعا کرده‌اند که چیزی نظیر بروز «به خط شدن گیتی» موجب

حاکم شدن این تاریکی می‌شود. اصلا چنین ترازی وجود ندارد (سوال بعد را ببینید). این شایعات

برگرفته از یک پیام آماده‌سازی است که «چارلز بولدن» مسئول ناسا منتشر کرده. این پیام بخشی از

یک برنامه دولتی است که با هدف بالا بردن آمادگی مردم انجام گرفته، اما هیچ‌گاه در آن صحبتی از بروز تاریکی نشده است.

سوال) آیا این امکان وجود دارد که کرات به نحوی در یک راستا قرار گیرند که بر زمین تأثیر بگذارند؟

ناسا) حداقل تا چند دهه آینده چنین همراستایی رخ نمی‌دهد و حتی اگر هم چنین پدیده‌ای اتفاق

افتد، تأثیر آن بز رمین بسیار ناچیز است. به عنوان نمونه، در سال 1962 چنین هم ترازی رخ داد، و دو

مورد دیگر هم در سال‌های 1982 و 2000 اتفاق افتاد. در هر دسامبر هم زمین و خورشید با مرکز

کهکشان راه شیری هم تراز می‌شوند، اما این یک رخداد سالانه است که هی تبعاتی هم ندارد.

سوال) آیا اصلا سیاره‌ یا کره کوتوله قهوه‌ای رنگ به نام «نیبیرو»، «کره ایکس» و یا «اریس» وجود

دارد که در حال نزدیک شدن به زمین باشد و سیاره ما را در معرض تخریب گسترده قرار دهد؟

ناسا) نیبیرو یا داستان‌های دیگری که در مورد سیارات نزدیک‌شونده به زمین مطرح می‌شود،

همگی شوخی‌های اینترنتی هستند. این ادعاها هیچ ریشه‌ای در واقعیت ندارند. اگر واقعا نیبیرو یا

سیاره ایکسی وجود داشت که در حال حرکت به سمت زمین بود و قرار بود در سال 2012 به زمین

برخورد کند، اخترشناسان حداقل از ده سال قبل آن را شناسایی و ردیابی می‌کردند و این سیاره باید

اکنون با چشم غیرمسلح قابل رویت می‌شد. واضح است که چنین چیزی وجود ندارد. البته «اریس»

واقعی است، اما آن هم سیاره‌ای کوتوله شبیه به «پلوتون» است که همواره در بیرون از منظومه

شمسی باقی می‌ماند. نزدیک‌ترین فاصله‌ای که این سیاره می‌تواند با زمین داشته باشد، 4 میلیارد مایل است.

سوال) آیا در سال 2012 زمین مورد اصابت یک شهاب سنگ قرار می‌گیرد؟

ناسا) زمین همواره در معرض تأثیرات ستاره‌های دنباله‌دار و شهاب‌سنگ‌ها قرار دارد، اما اصابت‌های

بزرگ بسیار نادر است. آخرین برخود بزرگ یک شهاب‌سنگ با زمین به 65 میلیون سال قبل

بازمی‌گردد که موجب انقراض دایناسورها شد. امروزه اخترشناسان ناسا بررسی‌های موسوم به

«بررسی ایمنی فضایی» انجام می‌دهند تا اجرام بزرگ نزدیک به زمین را مدت‌ها پیش از برخورد

شناسایی کنند. ما پیش از این مشخص کرده‌این که هیچ شهاب سنگ بزرگی مانند آنچه که

دایناسورها را منقرض کرد، زمین را تهدید نمی‌کند.

سوال) موضع دانشمندان در قبال ادعای به پایان رسیدن دنیا در سال 2012 چیست؟

ناسا) ریشه علمی ادعای بروز فاجعه و تغییرات شدید در سال 2012 کجاست؟ مدارک آن کجاست؟

هیچ مدرکی وجود ندارد و همه این‌ها تخیلاتی هستند که در کتاب‌ها، فیلم‌های سینمایی، برنامه‌های

مستند و یا حتی در اینترنت ساخته شده‌اند، ما نمی‌توانیم این حقیقت را تغییر دهیم. هیچ مدرک

معتبری که ادعای رخ دادن پدیده‌های غیرعادی در دسامبر 2012 را تائید کند، وجود ندارد.

اارسال شد ه توسط M.kh

یک شنبه 26 آذر 1391برچسب:,

:: 17:55 :: نويسنده : مدير ها

معرفي رشته مهندسي منابع طبيعي و محيط زيست

همه چیز درباره رشته مهندسی منابع طبیعی

خبرنامه دانشجویان ایران: با توجه به نزدیک شدن به زمان انتخاب رشته داوطلبان کنکور و ضرورت شناخت رشته های دانشگاهی پیش از انتخاب رشته، تصمیم گرفتیم در یک سری مجموعه مطالب تعدادی از رشته های پر طرفدار دانشگاهی را معرفی کنیم.

به گزارش خبرنگار صنفی-آموزشی «خبرنامه دانشجویان ایران»؛ زمین سبز بود، به سبزی بهشت و رودخانه تمیز و شفاف و زلال، و طبیعت با بارش هر باران از شادابی و طراوات لبریز می شد. سال ها گذشت. جمعیت شهر رو به فزونی گذاشت. خانه های تازه ساخته شد و به جای درختان سرسبز، کارخانه ها جان گرفتند چرخ های تولید کارخانه که به کار افتاد، فاضلاب صنعتی را به میان آب رودخانه جاری ساخت. آن وقت ماهی های کوچک و بزرگ، ذرات آلوده کننده آب را با آب شش هایشان تنفس کردند و گروه گروه جان باختند. آب، خاک و هوای آلوده، نفس درختان را نیز قطع کرد و اکنون ما در این زمین که با دست های خودمان، خاکستری اش کرده ایم، هر لحظه شاهد مرگ سبزی و سبزینگی، پاکی و شادابی و در نهایت هستی و زندگی هستیم.

این بحران در کشور ما بسیار جدی و فراگیر به چشم می خورد. برای مثال در مناطق کلیدی و شاخصی همچون پارک ملی گلستان و منطقه حفاظت شده جهان نما، ذخایر حیات وحش ما نسبت به دهه 50 به یک چهارم و در مقایسه با دهه 60 به نصف تقلیل یافته است. به عبارت دیگر، ذخیره کنونی جمعیت حیات وحش کشور ما 25% دهه 50 و 50% دهه 60 است!

حال چه باید کرد؟ و چگونه می توان بار دیگر آسمان را آبی و زمین را با رنگ هایی زنده و شاداب رنگ آمیزی نمود و حیات و زندگی را به طبیعت ایران بازگرداند؟

کارشناسان منابع طبیعی با بررسی علم اکولوژی، حل مسائل زیست محیطی، ارائه طرح های عملی برای حفظ و توسعه پوشش گیاهی، بهره برداری صحیح از اراضی مطابق با قابلیت آنها، توسعه فعالیت آبخیزداری و مدیریت آب و خاک، تلاش می کنند تا این آرزو را محقق سازند.

این رشته در مقطع کارشناسی دارای 5 گرایش محیط زیست، مرتع و آبخیزداری، جنگلداری، شیلات و علوم و صنایع چوب و کاغذ است.

گرایش محیط زیست

محیط زیست یک رشته چند بخشی یا بین رشته ای است و آمیخته ای از علوم بیولوژی، اکولوژی، فیزیک، شیمی، ریاضی، آمار، اکولوژی کاربردی و جغرافیا می باشد. این گرایش تلاش می کند تا بین محیط شهری و محیط فراشهری مثل مرتع، جنگل و...پل بزند تا بشر با استفاده از دانش روزافزون خود به نحوی عمل کند که با نیازها و امیدهایش هماهنگی بیشتری داشته باشد و درنهایت زندگی بهتری را برای خود و آیندگان فراهم سازد.

همچنین تلاش می کند تا با ارائه دانش و آگاهی های لازم درباره اکولوژی حیات وحش، اکولوژی دریاها، نحوه آلودگی محیط زیست، نحوه طراحی پارک های ملی و جنگلی و...به حمایت و حفاظت از محیط زیست و حل مشکلات زیست محیطی بپردازد.

در کشور ما محیط زیست در مقطع کارشناسی یکی از گرایش های مهندسی منابع طبیعی است و در آن بیشتر به اکوسیستم های طبیعی پرداخته می شود، اما استادان محیط زیست معتقدند که باید مثل سایر کشورهای دنیا، محیط زیست را به عنوان یک رشته مجزا ارائه دهیم و در آن علاوه بر اکوسیستم های طبیعی به اکوسیستم های شهری نیز پرداخته شود. چون در حقیقت محیط زیست به تعامل و ارتباط بین محیط های انسانی و طبیعی می پردازد و صحیح نیست که این دو را مجزا از یکدیگر بررسی کنیم.

در سال 83 مهندسی محیط زیست به عنوان یک رشته مجزا در دانشگاه تربیت دبیر شهید رجایی، وابسته به وزارت آموزش و پرورش ارائه شده است.

موقعیت شغلی در ایران

در سال 1382 ارزش اقتصادی هر هکتار دریا از نظر تعدیل و تنظیم گازها، کنترل آشفتگی، تنظیم آب، تهیه آب، تصفیه آب، تولید مواد غذایی، تامین مواد خام، ارزش فرهنگی،توریسم و... 71609310 ریال، هر هکتار ساحل 50244800 ریال، هر هکتار جنگل 12015600 ریال، هر هکتار مرتع 2876800 ریال و هر هکتار تالاب 183334000 ریال محاسبه شده است.

متاسفانه بسیاری از این منابع ارزشمند که تجدید ناپذیر یا به سختی قابل تجدید هستند، در کشور ما به دلیل بی مبالاتی و بی توجهی در معرض نابودی قرار گرفته اند. چرا که ما توجه به قوانین و معیارهای محیط زیست را یک امر ضروری و اجتناب ناپذیر نمی دانیم و حتی در نظر برخی از شرکت ها و سازمان ها، سازمان حفاظت محیط زیست یک سازمان دردسرآفرین است و باید به نحوی از زیر اصول و قوانین آن شانه خالی کرد!

و باز به همین دلیل در طرح ها و پروژه های اقتصادی، اجتماعی و سیاسی ما، محیط زیست نه تنها حرف اول را نمی زند بلکه در انتها نیز جایگاه مشخصی ندارد! با این همه، چون امروزه مسائل و مشکلات زیست محیطی صرفا به یک کشور، یک منطقه یا یک قاره محدود نمی شود و هیچ کشوری نمی تواند ادعا کند که انتشار آلودگی و مشکلات ناشی از آن، مختص به کشور متبوعش می باشد، حفظ محیط زیست به یک ائتلاف جهانی تبدیل شده است و تمام کشورها و جوامع بشری پذیرفته اند که باید در توسعه صنعتی با توجه به ارزیابی دقیق ریست محیطی، تجدید نظر کرد.

این امر باعث شده است که در کشور ما نیز متخصصان محیط زیست در تمام مقاطع تحصیلی بویژه کارشناسی ارشد و دکترا در سازمان های متعددی از جمله: سازمان حفاظت محیط زیست، شهرداری ها، مهندسین مشاور، وزارت نیرو، سازمان توسعه و برنامه ریزی، وزارت صنایع، وزارت نفت حضور داشته باشند.

تا جایی که به گفته دکتر مخدوم استاد محیط زیست دانشگاه تهران، هیچ یک از فارغ التحصیلان کارشناسی ارشد ودکترای محیط زیست بی کار نیستند.

درس های این رشته در طول تحصیل:

دروس مشترک در گرایش های مختلف مهندسی منابع طبیعی:ریاضیات، فیزیک عمومی، زمین شناسی، گیاه شناسی، اکولوژی، شیمی عمومی، زیست شناسی، آمار و احتمالات، هوا و اقلیم شناسی، خاک شناسی عمومی، قوانین و مدیریت منابع طبیعی، جامعه شناسی روستایی، آشنایی با کامپیوتر، هیدرولوژی عمومی.

دروس تخصصی گرایش محیط زیست: اکولوژی حیات وحش، مبانی مدیریت حیات وحش، بیولوژی حیوانات شکاری، پرنده شناسی، قوانین و مدیریت محیط زیست و شیلات، اکولوژی دریاها، فنون مدیریت حیات وحش، آلودگی های محیط زیست، انسان و محیط زیست، پارک های ملی، جنگل و پردیس ها، طراحی و مهندسی پارک های ملی و جنگلی، ارزیابی محیط زیست، پارک داری، جلسه بحث، پروژه

یک شنبه 26 آذر 1391برچسب:,

:: 16:41 :: نويسنده : مدير ها

چهل نكته

چهل نکته ی آموزنده...

- اگر اول به فکر آخر نباشی ، آخر به فکر اول می افتی .

2- لذتی که در فراق هست در وصال نیست ، چون در فراق شوق وصال هست و در وصا ل بیم فراق.

3- آغاز کسی باش که پایان تو باشد .

4- پرستویی که به فکر مهاجرت است، از ویرانی آشیانه نمی هراسد .

5- کمی سبک سری لازم است تا از زندگی لذت ببری و کمی شعـــور، تا مشکلی برایت پیش نیاید .

6- دوست واقعی كسی است كه اگر ساعت ها در كنار او ساكت بنشینی و صحبتی بین تان ردوبدل

نشود. بعد از خداحافظی احساس كنی ،كه ساعت ها با او درد دل كرده ای.

7- چون می گذرد غمی نیست .

8- انسان باید سعی کند در زندگی چیزهایی را که دوست دارد ، به دست آورد ، و گرنه مجبور می شود چیزهایی را که به دست آورده ، دوست بدارد .

9- فرصت ها در سختی ها به وجود می آیند .بدون جاذبه، پرواز معنی ندارد .

10- کاش می شد سرنوشت را از سرِِ نوشت .

11- برای تمام دردها دو علاج وجود دارد، گذر زمان وسكوت .

12- اگر شیر درنده ای در برابرت باشد ،بهتر است از این كه سگ خائنی پشت سرت باشد .

13- همیشه از سکوت ،چگونه فریاد زدن را بیاموز .

14- مورد اعتماد بودن ،بهتر از دوست داشتنی بودن است .

15- با یک چوب کبریت می شود هزاران درخت را سوزاند و از یک درخت هزاران چوب کبریت به وجود می آید .

16- محبت را از درخت بیآموز ، زیرا که سایه از سر هیزم شکن هم بر نمی دارد.

17- هر چیزی که تو را نکشد، مطمئناً قوی ترت می کند.

18- این جهان پر از صدای پای مردمی است كه همان طور كه تو را می بوسند، طناب دار تو را می بافند.

19- آن که می گرید، یک درد دارد و آن که می خندد، هزار و یک درد .

20- گذشت زندگی یک چیز را بارها ثابت می کند و آن این است که گاهی احمق ها درست می گویند.

21- هر انسان بیشتر از آن که از دشمنان خود ضربه ببیند ،از دوستان نادان خود می بیند.

22- چرا همیشه به دنبال این هستیم که بدانیم چرا گل ،خار دارد؟ بیایید گاهی به دنبال آن باشیم ،که بدانیم چرا خار ،گل دارد.

23- خدایا! چگونه زیستن را به من بیاموز، چگونه مردن را خود خواهم آموخت .(دکترشریعتی)

24- جامعه مثل آب نمک است. شنا کردن در آن بد نیست، اما بلعیدنش وحشتناک است .

25- دو تراژدی دردناک در زندگی وجود دارد : یکی این که در عشقت ناکام شوی و دیگر این که به وصال عشقت برسی .

26- چه فکر کنی می توانی و چه فکر کنی نمی توانی ، درست فکر می کنی .

27- اگر مردم را به حال خود گذاشتی ،تو را به حال خود خواهند گذاشت .

28- در نمك باید چیز غیب و مقدسی وجود داشته باشد، چیزی كه هم در اشك و هم در دریاست .

29- من هرگز نمی نالم...قرن ها نالیدن بس است...می خواهم فریاد بزنم...!اگر نتوانستم سكوت می كنم .

30- بادها می وزند، عده ای در مقابل آن دیوار می سازند و تعدادی آسیاب به پا می كنند.

31- پریدن كار دل است و قدم زندن كار عقل، اگر لذت جهان می خواهی با دل همسفر شو و اگر مقصد می خواهی آهسته رو .

32- زندگی همانند هنر نقاشی كردن است ،با مداد مشكی، ولی بدون پاك كن .

33- زندگی درس حساب است، خوبی ها را جمع، بدی ها را كم ، خوشی‌ها را ضرب و شادی ها را تقسیم كنیم .

34- زندگی نكن برای مردن، بمیر برای زندگی كردن .

35- زندگی تفریح است میان تولد و مرگ.

36- خشم با دیوانگی آغاز می شود و با پشیمانی پایان می پذیرد .

37- آزادی تنها ارزش جاودانه تاریخ است .

۳۸- مسیر را به خاطر بسپار ،که مقصد همان مسیر است .
39- با خودت صادق باش و نگران آنچه دیگران درباره ات فكر می كنند ،نباش . تعریفی را كه آن ها از تو دارند، نپذیر ، خود ، خودت را تعریف كن .

40- دنیا از آن کسی است که برای تصاحب آن با خوش خلقی و ثبات قدم گام برمی دارد .

یک شنبه 26 آذر 1391برچسب:,

:: 16:24 :: نويسنده : مدير ها

خدا رو شكر كنيد كه دانشگاه آزادي نشديد !

درد و دل يك پدر مهربان كه فرزند دلبندش در دانشگاه واقعا آزاد قبول شده...

همان روزی كه فرزندم بشد وارد به دانشگاه//

برآمد از درون سینه ام از غصّه وغم آه

بشد دانشجوی آزاد ومن دربند وبیچاره//

چرا كه نیك می دانم

هزینه ساز و سرباره

ازاین پس الوداعی بایدم با خنده و شادی//

وباهرچه پس اندازوحقوق و پول وآزادی

شروع گردید دوران ریاضت ، سختی و حرمان//

هرآن چیزی بنا كردم بشد درلحظه ای ویران

زدم چوب حراج بر فرش و تخت و TV رنگی //

همه چیزم بشد قربانی این كار فرهنگی

به خون دل نمودم جور، پول ثبت نام او//

حدیث و داستان و قصّه بود، موضوع وام او

از آن ترسم كه تا پایان تحصیلات فرزندم//

و تا گیرد لیسانس خویش این دردانه دلبندم

نه سقفی روی سر باشد نه فرشی زیر پای من//

به جای خانه گردد محبس و زندان سرای من

شود او فارغ التحصیل و ساقط گردد از من حال//

شود« جاوید» در او حسرت شغل و زمن هم مال

برگرفته شده از وبلاگ دانشجويان مديريت مناطق دانشگاه يزد

ارسال از مصطفي.س

یک شنبه 26 آذر 1391برچسب:,

:: 16:16 :: نويسنده : مدير ها

اشتغال

اشتغال انسانی بیابانها

دكتر محمد خسروشاهی

شدت اشنغال بیابانها از سوی انسانها ، بطور مستقیم ، با توانمندی و ظرفیت جوامع انسانی در کاربرد تکنیک هایی ، که در جهت تعدیل تنگناهای محیط فراهم آمده در رابطه است و بهمین دلیل اشتغال بیابانها بوسیله کشورهای توسعه یافته از کشورهای درحال رشد بسیار متفاوت است . در صحاری کشورهای جهان سوم این بیابانها بوسیله دامپروان و چادر نشینانی که به شیوه کوچ نشینی امرار معاش می کنند اشغال شده است . در این نواحی واحه های که آب کافی دارد سکونتگاه های دائمی ایجاد شده و نخلستانهای ایجاد گردیده است . در کشورهای توسعه یافته با استفاده از آمایش پرهزینه ، بیابانها تبدیل به نواحی حاصلخیز شده است . باوجود این تغییر کاربری بیابان در بعضی ازنواحی نتایج سنگینی در پی داشته نتیجه آن استخراج بی رویه منابع زیر زمینی آب و پایین آمدن سطح سفره آبهای زیر زمینی گسترش نهشته های نمکی است که در این مناطق ، بیابانی زایی و توسعه صحاری را تسهیل می کند که احتیاج به مراقبت شدید دارد( فرید ، ص 94 ، فضای جغرافیایی ، شماره 6 ، 1381 ) .

انسان چگونه موجب گسترش بیابانها می‌شود؟

هر سرزمین توازن و ظرفیت معینی دارد. حال اگر میزان بهره وری بیشتر از توازن آن سرزمین باشد تعادل طبیعی به هم می‌خورد و زندگی گیاهی ، جانوری و انسانی در معرض خطر قرار می‌گیرد. نواحی خشک و نیمه خشک از نظر توان طبیعی بسیار ضعیف و حساس هستند. فعالیتهای انسانی نابخردانه توان این نواحی را به سرعت کاهش می‌دهد و موجب گسترش بیابانها می‌شود. بنابراین بیابان زایی فرایند تخریب زمین با تغییر منابع گیاهی ، خاک و ... است که فعالیت‌های انسان عامل مهم این تخریب محسوب می‌شود. یکی از دغدغه های امروز کشورهای جهان موضوع بیابان زدایی است .

توجه به مقوله بیابان زدایی برای کشوری همچون ایران که 43 میلیون هکتار معادل یک چهارم وسعت آن را بیابان فرا گرفته ضرورتی انکار ناپذیر است.حال آنکه 6 میلیون هکتار از این سطح وضعیتی بحرانی دارند و تنها 2 میلیون هکتار آن مهار شده است.

بیابانها به سرعت در حال گسترش هستند، بنابراین قبل از اینکه جامعه انسانی مورد هجوم آنها قرار گیرد با تدبیری آگاهانه و اقدامی علمی باید به سمت بیابانها یورش برد. بی تردید در این نبرد پیروزی با جامعه انسانی خواهد بود .كويرزايي از جمله بلاي انساني , طبيعي , اقليمي است كه مي تواند آثار مخرب و زيانبار گسترده اقتصادي , اجتماعي وزيست محيطي ايجاد مي نمايد . آثار كوبر زايي در صورت عدم اجرايي راه كارهاي مناسب تخريب اراضي ,گسترش كوير وساير موارد مي باشد .

استان تهران در مجاورت دشت هاي خشك سوزان ودشت كوير قرار گرفته است و با داشتن شرايط اقليمي متفاوت و قرارگرفتن در حوزه آبريز جنوبي سلسله جبال البرز مياني و دشتهاي حاصلخيز پهناوري مانند دشت ورامين , ري , كرج , شهريار , هشتگرد , دامنه هاي دماوند , يكي از مناطق حاصلخيز به شمار مي رود . كه با توجه به شرايط جغرافيايي يعني مجاورت با مناطق بياناني و كويري شكننده وآسيب پذير شده است . بطوري كه از مساحت 1.9 ميليون هكتار 85 درصد آن را مراتع يا اراضي كويري و ارتفاعات و اراضي با شيب تند تشكيل داده است كه اين عوامل منطقه را در معرض باير شدن وكويرزايي قرار مي دهد. علاوه بر اين عوامل فرايندهاي ديگري در بروز اين پديده هستند . شامل عدم مديريت صحيح در استفاده از منابع آب , چراي بيش از حد , كشت بيش از حد , تخريب پوشش گياهي است كه در كنار كاهش بارندگي اثرات اقتصادي و اجتماعي مخربي روي سطح منطقه گذاشته و روند كوير زايي رو به توسعه خواهد بود .

قابل ذكر است كه كوير زايي نتيجه عمل انسان است و تغيرات جوي نيست كه باعث مي شود تا سطوح گسترده اي از زمين هاي مولد استان از گردونه توليد خارج شود بلكه كم شدن توان زيست شناختي محيط ناشي سومديريت محيط است منجر به تخريب وتهد يد مراكز روستايي و اراضی كشاورزي مي شود كه با جراي طرحهاي كوير زدايي در سطح استان مي توان سطح تهديد منطقه را كاهش داد وحتي دست به احيا و توسعه اين مناطق نمود . بیابان زائي پديده پيچيده اي است كه براي درك آن نياز به شاخه هاي مختلف دانش همچون هوا و اقليم شناسي ، خاك شناسي ، پوشش گياهي ،ژئومورفولوژي،كشاورزي وغيره مي باشد.به لحاظ ارتباط نزديكي كه بين گسترش بيابانها ، خشكسالي و تغييرات آب و هوائي وجودداردتوجه دست اندركاران علم هواشناسي نيز به اين پديده جلب شده است .

بطور كلي عامل آب و هوا و انسان در پيدايش و تسهيل شرايط بياباني شدن مؤثر هستند به گونه اي كه حتي نوسانات آب و هوا عموماً اكوسيستم را نيز تغيير مي دهد . بايد در نظر داشت كه در طول فصول خشك خصوصيات آب و هوائي مناطق خشك و نيمه خشك حالت بياباني به خود مي گيرد و چنانچه در اين فصول از زمين بهره برداري ناصحيحي بعمل آيد نتيجه آن تخريب و فرسايش بوده و توأم شدن اين دو پديده سبب بياباني شدن منطقه مي گردد .

لذا با توجه به اهميت اقليم و نقش كنترل كننده آن بر روي كليه شرايط محيط طبيعي و اثرات زيادي كه در شرايط بياباني دارد و با توجه به نتايج حاصل از تجزيه و تحليل عناصر اقليمي (تغييرپذيري بارندگي ماهيانه ، فراواني بارشهاي روزانه بر حسب مقدار و مدت) در اين مطالعه اثرات عوامل اقليمي بر روي محيط طبيعي يزد بررسي گرديده است . تا سر انجام اثرات نامطلوبي كه در بعضي از قسمتهاي منطقه موجب تشديد شرايط بياباني مي شود شناسايي و با پيدا كردن علت اصلي بيابان زائي ، راه حل هاي مؤثر و عملي در جهت بيابان زدائي ارائه نمائيم .

يكي از خصوصيات بارز مناطق خشك و نيمه خشك نوسان شديد مقدار بارندگي اين نواحي در سالهاي مختلف مي باشد . بررسي هاي انجام شده بيانگر اين واقعيت است كه شدت بارش بسيار متغير بوده و گاهاً بارندگي نازل شده در عرض يك ماه معادل باران يك سال مي باشد. تناوب فعاليت و اثر سريع آبهاي جاري ، مظهر ديگري از نقش مستقيم اقليم است، ميزان بارندگي ساليانه منطقه از 9/12 ميليمتر تا 2/120 ميليمتر تغيير مي كند . اغلب بارندگي ها در فصل زمستان و اوايل بهار اتفاق مي افتد كه همراه با جاري شدن آبها و سيلاب است بطوريكه نسبت متوسط حداكثر بارندگي 24 ساعته يزد 69 درصد بارندگي سالانه مي باشد كه موجب جاري شدن سيلاب از ارتفاعات مي شود .

دلایل کویر زایی :

1- کشت بیش ازحد
2- چرای بیش از حد
3- جنگل تراشی
4- عملیات نامناسب آبیاری ( ص 9 ، کویر زایی ، آلن گرنجر، مترجم دکتر عبدالحمید ثامنی ، سال 1374)
این دلایل ، متاثر : تغییرات جمعیت ، تغییرات آب وهوایی و شرایط متغییر اجتماعی و اقتصادی است .
نتایج بیابان زایی :
- کاهش تولیدات گیاهی
- پایین آمدن بازده کشاورزی
- فقدان غذای برای حیوانات پرواری
- فروسایی شرایط زندگی انسانها (( فرید ، ص 95 ، فضای جغرافیایی ، شماره 6 ، 1381 ) .

پیشنهادات :

از آنچه بدست می آید آنکه قسمت عمده اراضی ایران را کویر و شوره زار و بیابان تشکیل می دهد ، متاسفانه این بیابانها هر سال توسعه می یابد و یکی از علل ان قطع بدون مطالعه اشجا ر و تخریب مراتع می باشد ، بعلاوه بادهای شن در برخی مناطق مجاور کویری به اندازه ای شدید است که گاهی آسمان را تیره تار می سازد و موجب از بین رفتن مزارع دهات اطراف می شود و گاهی اتفاق می افتد که ریگ های روان قنواتی را که به هزار زحمت حفر شده ، خراب و یران می سازد ، این پدیده که به آن بیابانی شدن اطلاق می شود این مناطق در برگرفته است .
با وجود این انسانها در راستای حفظ خاکها با ید فعالیتهای زیر را انجام دهند
- جلوگيري از تخريب اراضي كشاورزي در حواشي كوير ومناطق بياباني از طريق توسعه فرهنگ و حفظ پوشش گياهي حفاظت از خاك
- تعادل سازي در محيط طبيعي
- توسعه آبياري مصنوعي
- افزايش توليد كشاورزي وافزايش سطح زندگي روستاييان
- ايجاد اشتغال در زير بخش هاي كشاورزي
- حصار کشی سنگی (فرید، ص 95 )
- کشت درختچه ها (فرید، ص 95 )
- توسعه کشت دیمی (فرید، ص 95 )
دست به احیا ء مناطق بیابانی و کویری ایران با استفاده از روشهای زیر به نمایند :

1- طرحهای تثبیت شن های روان : شامل قرق کردن اراضی ، بذر پاشی ، نهالکاری ، ایجاد یادشکن
- استفاده از گونه های مقاوم به خشکی
- کوره گز
- شاه گز
- تاغ
- سیاه تاغ
- اسکنبیل
- کنار
- آترپیلکس
- سوئد اروزمارنیا
2- استفاده از فرآورده های نفتی (مالچ) در تثبیت شن های روان

یک شنبه 26 آذر 1391برچسب:,

:: 16:14 :: نويسنده : مدير ها

تعريف چند اصطلاح

کوارتز کریستال میکرو بالانس

کوارتز یکی از اعضای خانواده کریستال ها است که اثر پیزو الکتریک را از خود بروز می دهند.

این اثر کاربردهایی در منابع تولید انرژی، سنسورها موتورهای الکتریکی و ... پیدا کرده است.

در واقع رابطه بین اعمال ولتاژ به یک بلور و تغییر شکل مکانیکی آن به خوبی شناخته شده

است. اعمال یک جریان متناوب به بلور کوارتز باعث نوسان آن خواهد شد.اگر بلور کوارتز به

خوبی برش خورده باشد، می توان یک نوسانگر خوب تهیه نمود که از آن به عنوان یک عامل

حس کننده در حسگرها استفاده شود.

فرکانس نوسان بلور کوارتز تا حدودی وابسته به ضخامت آن است.در خلال عملکرد این حسگر

سایر متغییر ها ثابت نگه داشته می شوند، بنا براین تغییر در فرکانس مستقیما به تغییر در

ضخامت مربوط می شود. همچنان که جرم رسوب یافته روی حسگر افزایش مییابد، ضخامت

بلور زیاد شده و در نتیجه فرکانس نوسان آن کاهش می یابد. با در نظر گرفتن برخی فرضها

برای ساده سازی و با استفاده از معادله Sauerbry می توان تغییر در فرکانس را به تغییر در

جرم ماده رسوب شده ارتباط داد.

بلورهای نوسانگر:

اولین بار که بلورهای کوارتز مورد استفاده قرار گرفتند از بلورهای طبیعی آن استفاده شده

بود که در آزمایشگاه آنها را به روش مناسب برش می دادند ولی امروزه این بلورها به روش

هسته زایی بلور در آزمایشگاه رشد داده می شوند.

سپس این بلورها به صورت دیسک هایی و به نحو مناسبی بریده شده و تا ضخامت یک تار

مو سابیده می شوند که می توانند فرکانسهای 1-30MHz را تحمل کنند بنابراین میکرو ترازوی

کریستال کوارتز(quartz crystal microbalance ) تشکیل شده از یک صفحه نازک از جنس

کوارتز با دو الکترود که در دو طرف آن چسبیده است. اعمال یک ولتاژ AC در عرض بلور باعث

القای یک تغییر شکل برشی در بلور می شود. نحوه قرار گیری این دو الکترود به صورت حفره

و کلید است شکل(2) و این باعث می شود که نوسانگر در مرکز ضخیم تر باشد تا در اطراف

آن و بنابراین کاربرد حسگر در محیط های مایع تسهیل می شود.

اثر دما و تنش(stress)

فرکانس نوسان نوسانگرهای آکوستیک به دما، فشار وتنش وارده به آنها وابسته می باشد.

اثر دما بر فرکانس توسط ایجاد برشهای خاص(اغلب AT-cut) تا حد ممکن کاهش می یابد. این

نوع برش به راحتی ساخته می شود.

اگر چه این نوع برش برای کار در دمای اتاق مناسب است و در دماهای بالا یا پایین تر از دمای

اتاق، تنش ناشی از گرما که در ساختار داخلی بلور ایجاد میشود، باعث جابجایی نا خواسته

فرکانسها شده و در نتیجه بر صحت آزمایشات تاثیر منفی می گذارد. باید توجه نمود که رابطه

بین دما و فرکانس به صورت توان 3 است. ثابت شده است که کمترین اثر دما بر برش AT و

در دمای نزدیک به دمای اتاق است.

بنا براین سعی می شود دما در محدوده معینی کاملا پایش شده و تا حد ممکن ثابت باشد

بلورهای با اثر جبرانی تنش ناشی از دما نیز قابل دسترس می باشند. این نوع بلورها طوری

ساخته می شوند که بتوانند در دماهای بالاتر نیز به کار گرفته شوند و در نتیجه نیاز به کاهش

دما با حمام آب خنک ساز را بر طرف می کنند. این بلورها می توانند در دمای حدود 92^c به

کار گرفته شوند و علی رغم رفتار بهیر آنها نسبت به دما به دلیل فرایند سخت تهیه گرانتر

بوده و بنابراین کمتر قابل دسترسند.

اندازه گیری فرایند میرایی(dissipative)

پارامتر دیگری که اغلب همزمان با تغییر فرکانس اندازه گیری می شود تغییر در میرایی بلور

است.

این پارامتر به مدت زمانی گفته میشود که طی آن پس از خاموشی منبع ایجاد نوسان،فرکانس

به صفر می رسد. این کمیت می تواند اطلاعات مفیدی راجع به ساختار لایه های جذب شده

بر روی بلور ارایه کند.

معادله Sauerbrey

برای ارتباط بین تغییر فرکانس و تغییر جرم در QCM اغلب از معادله Sauerbrey استفاده میشود.

بر طبق این معادله تغییر در فرکانس بلور کوارتز تا حد زیادی از شکل هندسی آن مستقل است.

برای اینکه معادله فوق بتواند به صورت صحیح مورد استفاده قرار گیرد،باید شرایطی وجود داشته

باشد. اول آنکه جرم رسوب یافته بر روی کریستال باید سخت و صلب باشد دوم اینکه به طور

یکنواخت در سراسر بلور ته نشین شده باشد.

البته امروزه برای کاربرد این معادله در محیط های مایع اصلاحاتی در آن اعمال شده است.

اثر پولیش زدن سطح الکترود:

درشتی و ناهمواری های سطح الکترود می تواند باعث ایجاد خطا در اندازهگیری جرم شود زیرا

مولکولهای حلال می توانند در حفرات سطح سنسور به تله افتند.

به عنوان یک قاعده کریستالهایی که با تابش پولیش زده شده اند برای حصول به نتایج قابل اعتماد

مورد نیاز هستند.

برای اطمینان ازصاف بودن سطح الکترود می توان از تست غوطه وری در آب استفاده کرد. در این

روش وقتی یک کریستال با فرکانس نوسانMHz 5 را در آب خالص با دمای 20 درجه سلیسیوس

فرو بریم، تغییری حدودHz 715 قابل قبول است. تغییر بیشتر از این مقدار باید مورد توجه قرار

گیرد و از کریستال استفاده نشود.

کالیبراسیون:

در بسیاری از منابع که کاربرد QCM را گزارش نمودهاند، بیان شده است که وقتی اندازه گیری

تغییر فرکانس مورد توجه باشد، QCM نیازی به کالیبراسیون ندارد. تفسیر داده های EQCM در

چنین حالتی با استفاده همزمان از معادله Sauerbry و قانون فاراده انجام می شود که معادله

اولی تغییر فرکانس را به جرم و دومی تغییر جرم به بار الکتریکی را ارتباط می دهد. لذا به طور

کلی تغییر فرکانس می تواند به کل بار عبور کرده از الکترود ارتباط یابد. بنابر آنچه گفته شد با

رسم نمودار Δf در برابر Q (بار عبور کرده) می توان مقدار جرم به ازای الکترون را برای گونه های

رسوب یافته به دست آورد.

این کمیت بویژه برای تعیین مکانیسم واکنشهای انتقال الکترون بسیار مفید خواهد بود. البته

بهتر است برای افزایش صحت، قبل از به کارگیری EQCM کالیبراسیون انجام شود تا فاکتور C_f

که در معادله Sauerbrey به کار رفته به طور صحیح اندازهگیری شود. این عمل اغلب با ترسیب

یون نقره،مس و یا سرب بر روی الکترود پلاتین یا طلا صورت می گیرد.

سنسورهای شیمیایی و بیولوژیکی:

هر آنچه جرم داشته باشد، می تواند یک پاسخ بر روی QCM ایجاد کند. این عمومیت پاسخ،

دامنه گسترده ای برای کاربرد QCM به وجود آورده است. اما وجه نامطلوب چنین عمومیتی

خطر بسیار بزرگ مزاحمت گونه های دیگر است. برای کاربردهای تجزیه ای بسیار ضروری است

که سنسور فقط به گونه مورد نظر ما پاسخ داده و اثر مزاحمت ها برای آن در کمترین حد باشد.

این هدف معمولا با افزایش یک لایه حساس و گزینش پذیر بر روی سطح کریستال قابل دستیابی

می شود.

پلیمرهای آلی معمول ترین پوشش ها بر روی کریستال هستند، زیرا توانایی خوبی برای جذب و

واجذب گونه های در فاز بخار و مایع دارند. در اغلب مطالعات منشر شده درباره استفاده از پلیمرها

بعنوان پوشش سطح کریستال برای تشخیص گونه های در فاز بخار، خواص اکوستیک پلیمر اغلب

ناچیز انگاشته می شود.

اهمیت مقدار جرم قابل بارگذاری روی کریستال و مشارکت ویسکو الاستیک پلیمرها در پاسخ

مشاهده شده از سنسور، موضوعی است که تا امروز محل بحث و بررسی است.

یکی از زمینه های روبه رشد کاربرد QCM در زمینه بیولوژی است که از آنها بعنوان پروبهای بیولوژیکی

و ایمونولوژیکی پایش فرایندهای بیولوژیکی مهم استفاده می شود.تشخیص گزینش پذیر و حساس

گونه های شیمیایی با استفاده از روابط آنتی ژن-آنتی بادی، آنزیم-سوبسترا یا سایر جفت های

پروتئینی دهنده – گیرنده امکان پذیر شده است.QCM اطلاعات جزئی زیادی درباره سطوح عامل

دار شده برای کاربرد به عنوان بیوسنسور و بیوچیپ ارایه نموده است.

این تکنیک توسط بیولوژیست ها و بیوشیمیست ها برای کسب اطلاعات در باره فرایندهای جذب/

واجذب پروتئین، چسبندگی سلول ها، بر همکنش های پروتئین- پروتئین، سرعت تخریب پلیمرها،

تشکیل فیلم های زیستی، آنالیز داروها و بیوسنسورهای DNA به کرات به کار گرفته شده است.

کوارتز کریستال میکرو بالانس و الکتروشیمی

در بسیاری از واکنشهای الکتروشیمیایی همزمان با انجام واکنش، گونه هایی بر روی سطح

الکترود نشسته یا از آن جدا می شوند. در چنین مواردی ترکیب تکنیک QCM با روشهای الکترو

شیمیایی منجر به تولید اطلاعات بسیار مفیدی می گردد که فقط از عهده این روش بر می اید.

با کمک این تکنیک میتوان تغییرات جرم در سطح الکترود را در طی فرایندهای الکترو شیمیایی

بررسی نمود، پارامترهای سنتیکی را محاسبه نموده و بویژه مکانیسم تشکیل پلیمر روی سطح

الکترود را آشکار نمود.

شکل() طرح شماتیکی برای ترکیب QCM با سل الکتروشیمیایی را نشان می دهد. در این روش

هر دو سطح کریستال کوارتز توسط لایه ای نازک از طلا پوشانده می شود. یک سطح الکترود به

عنوان الکترود کار در تماس با محلول قرار گرفته و سمت دیگر آن در تماس با هوا می باشد. این

طرح کاربرد همزمان اندازه گیری جرم و جریان را در یک سلول ولتامتری امکان پذیر می کند.

همچنین این روش برای اندازه گیری فلزات رسوب داده شده روی سطح کریستال، مطالعه

فرایندهای انتقال یون در فیلمهای پلیمری، توسعه بیوسنسورها و بررسی سنتیک جذب و واجذب

مولکولها بر سطح کریستال به کار می رود.

همچنین این روش برای اندازه گیری فلزات رسوب داده شده روی سطح کریستال، مطالعه فرایند

های انتقال یون در فیلمهای پلیمری، توسعه بیوسنسورها و بررسی سنتیک جذب و واجذب

مولکولها بر سطح کریستال به کار می رود.

در EQCM اندازهگیری پارامترهای مختلف الکتروشیمیایی مثل پتانسیل، جریان و بار در سطح

الکترود کار و به دست آوردن تغییر فرکانس مطابق با آن به طور همزمان انجام می شود.

شنبه 25 آذر 1391برچسب:,

:: 18:23 :: نويسنده : مدير ها

ويژگي چند كاني

کیانیت (دیستن) (Al2Si2O5) :

بلورشناسی : تری کلینیک .

خواص فیزیکی :

رخ کامل .

5=H موازی کشیسدگی و 7 در جهت عمود بر آن .

3.66-3.55=G .

جلا شیشه ای تا مرواریدی .

رنگ به طور معمول آبی که به سمت مرکز بلور تیره تر می شود . گاهی نیز سفید، خاکستری یا

سبز .

سیماهای تشخیصی: با بلورهای تیغی ، رخ خوب، رنگ آبی و تفاوت سختی در جهتهای مختلف

مشخص می شود .

رخداد : کیانیت بطور شاخص حاصل دگرگونی ناحیه ای سنگهای پلیتی بوده و اغلب با گارنت،

استارولیت و کرندوم همراه است .

کاربرد : از کیانیت مانند آندالوزیت در ساخت شمع اتومبیل و چینی های بسیار دیر گداز استفاده

میشود.

بلور های شفاف آن استفاده گوهری دارد .

نام : از واژه یونانی kyanos به معنی آبی .

سیلیمانیت (Al2Si2O5) :

بلور شناسی : ارتورومبیک .

خواص فیزیکی :

رخ کامل .

6-7=H و 3.23=G .

جلا شیشه ای .

رنگ قهوه ای ، سبز کمرنگ ، سفید . شفاف تا نیم شفاف .

سیماهای تشخیصی : به وسیله بلور های باریک با رخ یک جهتی شناخته می شود .

رخداد : سیلیمانیت به صورت یک سازای سنگهای رسی دگرگون شده دما بالا ظاهر میشود. در

سنگهای دگرگون شده همبری ممکن است در گنایسهای سیلیمانیت – کردیریت یا هورنفلسهای

سیلیمانیت – بیوتیت یافت می شود .

نام : به افتخار بنیامین سلیمان ، استاد شیمی دانشگاه ییل .

گونه های مشابه : مولیت با ترکیب نا استوکیومتری تقریبی Al6Si3O15 ، کانی کمیاب اما رایجی

در سیستمهای مصنوعی Al2O3-SiO2 در دماهای بالاست .

دومرتیریت با ترکیب Al7O3(BO3)(SiO4)3 در تهیه چینی با کیفیت بالا بکار می رفته است .

آندالوزیت ( Al2Si2O5) :

بلور شناسی : ارتورومبیک .

خواص فیزیکی :

رخ خوب .

7.5=H 3.20-3 .16=G .

جلا شیشه ای. رنگ سرخ گوشتی، قهوه ای مایل به سرخ زیتونی .

سیماهای تشخیصی : با منشور های تقریبا مربعی و سختی خود مشخص میشود. کیاستولیت

به اسانی به وسیله میانبارهای ارایش یافته متقارن شناخته می شود .

دگرسانی : ریخت نماهای مسکوویت ریز دانه در قالب آندالوزیت رایج است .

رخداد : آندالوزیت به طور مشخص در هاله های همبری توده های نفوذی در سنگهای رسی شکل

می گیرد که در آنها به طور معمول با کردیریت همزیست است. آندالوزیت را میتوان همراه با کیانیت

یا سیلیمانیت یا هر دو در سرزمین های دگرگون شده ناحیه ای یافت .

کاربرد : آندالوزیت به مقادیر زیاد کالیفرنیا استخراج شده و در ساخت شمع اتومبیل و دیگر چینی

های بسیار دیر گداز استفاده می شود . از گونه های شفاف آن به عنوان یک گوهر سنگ استفاده

می شود .

نام : از آندالوزیا ، استانی در اسپانیا .

استارولیت (Fe2Al9O6(SiO4)4(O,OH)2)

بلور شناسی : منوکلینیک .

خواص فیزیکی:

7.5-7=H و 3.65-3.75=G .

جلا صمغی تا شیشه ای در سطوح تازه ؛ کدر تا خاکی در صورت دگرسانی یا ناخالصی .

سیماهای تشخیصی : به وسیله بلور ها و دوقلوهای مشخصه خود شناخته شده و از آندالوزیت

توسط منشور هایی با انتهایی تقریبا گرد متمایز می شود .

رخداد : استارولیت ضمن دگرگونی ناحیه ای سنگهای غنی از آلومینیم تشکیل شده و در شیست

ها و گنایسها یافت می شود . اغلب در سنگهای دگرگونی درجه بالا ، با گارنت آلماندین و کیانیت

همراه است . ممکن است با سوگیری موازی ، بر روی کیانیت رشد کند . در سنگهای دگرگونی

درجه های پایین تر ، ممکن است با کنلریتویید یافت شود . به معمول ، به عنوان یک کانی شاخص

در سنگهای دگرگونی درجه متوسط از ان استفاده می شود .

کاربرد : در کارولینای شمالی ، دوقلوهای عمود با نام «سنگ فرشته» بعنوان طلسم فروخته میشود.

اما بیشتر دوقلوهای عرضه شده برای فروش ، نمونه های تقلبی بوده که از سنگ دانه ریز بریده و

رنگ شده است .

نام : از واژه یونانی stauros به معنی صلیب و به دلیل دوقلوهای صلیبی شکل ان .

شیلیت (CaWO4) :

بلور شناسی : تتراگونال .

خواص فیزیکی :

رخ آشکار .

4.5-5=H و 5.96.1=G .

جلا شیشه ای تا الماسی ، رنگ سفید ، زرد ، سبز ، قهوه ای ، نیم شفاف.

سیماهای تشخیصی: با گرانی ویژه بالا، شکل بلوری و فلوئورسانی در نور فرابنفش کوتاه شناخته

می شود . برای تشخیص دقیق می توان از ازمونهای تنگستن استفاده کرد.

رخداد : شیلیت در پگماتیت گرانیت ها ، ذخایر دگرگونی همبری و رگه های گرمابی دما بالا با سنگ

های گرانیتی یافت می شود . با کاستیریت ، توپاز ، فلوریت ، آپاتیت ، مولیبدنیت و ولفرامیت همراه

است .

کاربرد : کانسنگ تنگستن . ولفرامیت بیشتر تولید تنگستن جهان را تشکیل می دهد اما شیلیت

در ایالات متحده اهمیت بیشتری دارد . بلور های شفاف ان را به صورت گوهر های وجه دار برش

داد .

نام : از نام کا. دبلیو. شیل . کاشف تنگستن .

ولفرامیت ((Fe,Mn)WO4) :

بلور شناسی : منوکلینیک .

خواص فیزیکی :

رخ کامل .

4.5-4=H و 7-7.5=G که با افزایش Fe بیشتر می شود .

جلا نیم فلزی تا صمغی .

رنگ سیاه در فربریت تا قهوه ای در هوبنریت . رنگ خاکه از تقریبا سیاه تا قهوه ای .

سیماهای تشخیصی : رنگ تیره ، رخ کامل در یک جهت و گرانی ویژه بالا ، ولفرامیت را از دیگر

کانی های متمایز می سازد .

رخداد : ولفرامیت یک کانی نسبتا کمیاب است که معمولا در پگماتیتها و رگه های دما بالای کوارتز

همراه با گرانتیها و در موارد کمتری در رگه های سولفیدی یافت می شود . کانی هایی که به طور

معمول با آن همراهند ، عبارتند از کاستیریت ، پیریت ، گالن ، اسفالریت و آرسنوپیریت . در بعضی

رگه ها ، ممکن است ولفرامیت تنها کانی فلزی موجود باشد .

کاربرد : کانسنگ اصلی تنگستن . تنگستن به عنوان فلز سخت کننده و در تهیه فولاد برای وسایل

پر سرعت ، شیرها ، فنر ها، اسکنه ، سوهان و غیره به کار می رود . به دلیل نقطه ذوب بالایی

که دارد برای کاهیدن فلز به فرایند شیمیایی خاصی نیاز است .

نام : نام ولفرامیت از واژه ای قدیمی با منشا آلمانی گرفته شده است .

ژیپس (CaSO4.2H2O) :

بلورشناسی : منوکلینیک .

خواص فیزیکی :

2=H و 2.32=G .

جلا معمولا شیشه ای . گاهی مرواریدی و ابریشمی .

رنگ بیرنگ ، سفید ، خاکستری ، سایه های گوناگون زرد ، سرخ ، قهوه ای حاصل ناخالصی است.

شفاف تا نیم شفاف .

ساتین اسپار ژیپس رشته ای با جلای ابریشمی است ، آلاباستر نوع توده ای ریز دانه ان است .

سلنیت نوعی است که پولکهای رخ بزرگ بی رنگ و شفافی ایجاد می کند .

سیماهای تشخیصی : با نرمی و سه رخ نا برابر خود شناخته می شود .

رخداد : ژیپس یک کانی رایج با گسترش زیاد در سنگ های رسوبی و اغلب بصورت لایه های ضخیم

است . به فراوانی در سنگ اهک و شیل میان لایه ای شده و معمولا به صورت لایه ای در زیر لایه

های سنگ نمک یافت می شود .

کاربرد : ژیپس بیشتر برای تولید گچ به کار می رود . برای تهیه این ماده ، ژیپس را پودر کرده و سپس

حرارت می دهند تا حدود 75% آی ان خارج شود . ژیپس در ساختن پلاسترهای غیر متحرک و سخت

برای مصارف داخل ساختمان نیز به کار می رود . بعنوان تهویه کننده خاک یا «پلاستر خاک» بعنوان

کود شیمیایی مورد استفاده قرار می گیرد . ژیپس کلسینه نشده بعنوان تاخیر دهنده در سیمان

پرتلند به کار می رود.

سااتین اسپار و آلاباستر را برش و صیقل می دهند و برای اهداف تزئینی استفاده می کنند اما کاربرد

آنها به دلیل سختی کم ، محدود است .

نام : از واژه یونانی معادل این کانی گرفته شده است و به ویژه برای کانی کلسینه شده است .

باریت (BaSO4) :

بلورشناسی : ارتورومبیک .

خواص فیزیکی:

رخ کامل .

3.5-3=H و 4.5=G

رنگ بی رنگ ، سفید و سایه های روشنی از آبی ،زرد ، سرخ . شفاف تا نیم شفاف .

سیماهای تشخیصی : توسط گرانی ویژه بالا ، رخ و بلور های مشخصه خود شناخته می شود .

رخداد: باریت یک کانی رایج با گسترش زیاد است . به طور معمول به عنوان یک کانی باطله در رگه

های گرمابی همراه با کانسنگ نقره ، سرب ، مس ، کبالت ، منگنز و آنتیموان و همچنین در رگه

های موجود در سنگ های اهکی با کلسیت یا به صورت توده های بازمانده در رس های پوشاننده

سنگ اهک ها و نیز در ماسه سنگ ها با کانسنگ های مس یافت می شود.

کاربرد : بیش از 80درصد باریت تولید شده در حفاری چاه های نفت و گاز به عنوان «گل سنگین»

به منظور کمک به نگه داشتن میله های حفاری و جلوگیری از فوران گاز به کار می رود .

باریت منبع اصلی Ba برای صنایع شیمیایی است .

نام : از واژه یونانی barys به معنای سنگین و به دلیل گرانی ویژه بالای آن .

سلستیت (SrSO4) :

بلور شناسی : ارتورومبیک .

خواص فیزیکی :

رخ کامل ،

3.5-3=H و 3.97-3.95=G .

جلا شیشه ای تا مرواریدی .

رنگ بیرنگ ، سفید ، گاهی آبی کمرنگ یا سرخ . شفاف تا نیم شفاف .

سیماهای تشخیصی : شباهت زیادی به باریت دارد اما با گرانی ویژه پاین تر و آزمون های شیمیایی

استرونسیم از آن متمایز می شود .

رخداد : سلستیت معمولا به صورت افشان در سنگ اهک یا ماسه سنگ یا به صورت آشیانه ای و

حاشیه حفره های این سنگها یافت می شود . با کلسیت ، دولومیت ،باریت ، ژیپس ، هالیت ،

گوگرد ، فلوریت همراه است . گاهی به عنوان یک کانی باطله در رگه های سرب یافت می شود .

کاربرد : در تهیه استرونسیم نتیرات برای آتش بازی و گلوله های رسام ، و دیگر نمکهای استرونسیم

برای پالایش چغندر قند به کار می رود .

نام : از واژه caelestis به معنی آسمانی و به دلیل رنگ آبی کمرنگ آن در نخستین نمونه های کشف

شده گرفته شده است .

آزوریت ( Cu3(CO3)(OH)2) :

بلور شناسی : منوکلینیک .

خواص فیزیکی :

رخ کامل .

3.5-4=H و 3.77=G .

جلا شیشه ای رنگ ابی لاجوردی سیر . شفاف تا نیم شفاف .

سیماهای تشخیصی : عمدتا با رنگ آبی لاجوردی و جوشش در اسید شناخته می شود .

دگرسانی : ریخت نمای مالاکیت به جای آزوریت و در موارد کمتری به کوپریت دیده می شود .

رخداد : فراوانی آزوریت از مالاکیت کمتر است ؛ اما منشا و همراهان یکسانی دارند .

کاربرد : کانسنگ فرعی مس .

نام : از رنگ آن .

مالاکیت ( Cu2CO3(OH)2) :

بلور شناسی : منوکلینیک .

خواص فیزیکی :

رخ کامل ،اما کمیاب .

3.5-4=H و 4.3-3.9=G .

جلا الماسی تا شیشه ای در بلور ها ؛ در انواع رشته ای اغلب ابریشمی ؛ کدر در انواع خاکی .

رنگ سبز روشن . رنگ خاکه سبز کمرنگ . نیم شفاف .

سیماهای تشخیصی : در HCl به صورت جوشان حل می شود و محلول سبز رنگی می دهد .

توسط رنگ سبز روشن و شکل خوشه ای شناخته شده و از دیگر کانیهای سبز رنگ مس متوسط

جوشش در اسید تمیز داده می شود .

رخداد : مالاکیت یک کانی روزاد مس با گسترش زیاد است که در بخشهای اکسیده رگه های مس

همراه با آزوریت ، کوپریت ، مس ازاد ، اکسید های اهن یافت می شود.معمولا در ذخایر مس همراه

با سنگ اهک ها یافت می شود .

کاربرد : یک کانسنگ فرعی مس است . استفاده گسترده ای به عنوان کانی گوهری و تزئینی دارد.

در سده نوزدهم ، روسیه منبع اصلی ان بود اما امروزه بیشتر ان از کنگو بدست می اید .

نام : از واژه یونانی malache به دلیل رنگ سبز آن .

اسمیت سونیت ( ZnCO3) :

بلور شناسی : هگزاگونال .

خواص فیزیکی :

رخ کامل .

4.5-4=H و 4.45-4.3=G .

جلا شیشه ای .

رنگ معمولا قهوه ای کثیف . ممکن است بی رنگ ، سفید ، سبز ، آبی یا صورتی هم باشد . نوع زرد

آن حاوی کادمیم است و اصطلاحات کانسنگ چربی بوقلمونی نامیده می شود . رنگ خاکه سفید .

نیم شفاف .

سیماهای تشخیصی : در HCl سرد به صورت جوشان حل می شود . با جوشش خود در اسید ها ،

ازمونهای روی ، سختی و گرانی ویژه بالای خود شناخته می شود .

رخداد : اسمیت سونیت یک کانسنگ روی با منش روزاد است که معمولا همراه با ذخایر روی در سنگ

ها آهک ها یافت می شود . با اسفالریت ، گالن ، همی مرفیت ، سروسیت ، کلسیت ، و لیمونیت

همراه است . ریخت نمای ان به جای کلسیت مشاهده می شود .

اسمیت سونیت در بعضی مناطق به صورت کانی نیم شفاف سبز یا ابی مایل به سبز که به مصارف

تزئینی یافت می شود .

کاربرد : یک کانسنگ روی است . اندکی هم کاربرد زینتی دارد .

نام : به افتخار جیمز اسمیتسون که موسسه اسمیتسونین را در واشنگتن دی. سی . تاسیس کرد ،

نامگذاری شده است . کانی شناسان انگلیسی قبلا به ان کالامین می گفتند.

گونه های مشابه : هیدروزینیست ، Zn5(CO3)2(OH)6 ، به صورت یک کانی ثانویه در ذخایر روی یافت

می شود .

دولومیت (CaMg(CO3)2) :

آنکریت

بلورشناسی : برای دولومیت هگزاگونال ، بلورها معمولا لوزوجهی واحد و در موارد کمتری یک لوزوجهی

پر شیب با یک قاعده هستند . آنکریت : بطور کلی بصورت بلورهای کامل ظاهر نمی شود اما در حالت

بلوری شبیه بلورهای دولومیت است .

خواص فیزیکی :

رخ کامل .

3.5-4=H و 2.85=G .

جلا شیشه ای . بی رنگ ، سفید ، خاکستری ، سبز ، قهوه ای یا سیاه هم باشد . شفاف تا نیم شفاف .

سیماهای تشخیصی : دولومیت در HCl سرد و رقیق قطعات بزرگ آن به کندی واکنش می دهد اما فقط

در HCl گرم به صورت جوشان حل می شود .

رخداد : در بسیاری از نقاط جهان ، عمدتا به صورت لایه های وسیع رسوبی ، و معادل متبلور آن یعنی

مرمر دولومیتی یافت می شود .

نام : دولومیت به افتخار شیمیدان فرانسوی ، دولومیو و آنکریت به افتخار ام .جی . آنکر کانی شناس

اتریشی .

گونه های مشابه : کوتناهوریت ، CaMn(CO3)2 با دولومیت هم ساختار است .

سروسیت ( PbCO3) :

بلور شناسی : ارتورومبیک .

خواص فیزیکی :

رخ خوب ؛

3.5-3=H و 6.58=G .

جلا الماسی .

رنگ بی رنگ ، سفید یا خاکستری . شفاف تا تقریبا نیم شفاف .

سیماهای تشخیصی : با گرانی ویژه بالا ، رنگ سفید و جلای الماسی شناخته می شود . شکل

بلوری و جوشش در نتیریک اسید ، ان را از انگلزیت متمایز می سازد .

رخداد : سروسیت یک کانسنگ مهم روزاد سرب با گسترش زیاد است که در اثر واکنش آبهای کربناتی

با گالن ایجاد می شود . با کانیهای اولیه گالن و اسفالریت و کانیهای ثانویه گوناگونی مانند انگلزیت ،

پیرومرفیت ، اسمیتسونیت و لیمونیت همراه است .

کاربرد : یک کانسنگ مهم سرب است .

نام : از واژه لاتین به معنی سرب سفید .

گونه های مشابه : فسژنیت Pb2CO3Cl2 (تتراگونال) که یک کربنات کمیاب است.

منیزیت ( MgCo3) :

بلور شناسی : هگزاگونال .

خواص فیزیکی :

رخ کامل .

3.5-5=H و3.2-3=G .

جلا شیشه ای ، رنگ سفید ، خاکستری ، زرد ، قهوه ای . شفاف تا نیم شفاف .

سیماهای تشخیصی : انواع رخ پذیر با گرانی ویژه بالاتر از و عدم وجود کلسیم فراوان ، از

دولومیت متمایز می شوند . انواع سفید توده ای به چرت شبیه بوده و با توجه به سختی

کمتر از آن متمایز می شوند . اسید سرد به ندرت بر ان اثر می کند ، اما در HCl گرم بصورت

جوشان حل می شود .

رخداد : منیزیت بطور معمول به صورت رگه ها و توده های نامنظم حاصل از دگرسانی سنگهای

دگرگونی و آذرین غنی از Mg (سرپانتین و پریدوتیتها) و در اثر عملکرد ابهای حاوی کربنیک اسید

ایجاد می شود .

کاربرد : منیزیت پخته یا MgO ، منیزیتی است که در دماهای بالا کلسینه شده و حاوی کمتر از

1 درصد CO2 است و در تهیه اجر برای دیواره کوره های ذوب بکار می رود . منیزیت منبع منیزیم

اکسید برای صنایع شیمیایی است و به عنوان کانسنگ فلز Mg نیز مورد استفاده قرار می گیرد ،

اما در حال حاضر تمام تولید Mg از شورابها و آب دریا به دست می اید .

نام : نام منیزیت از ترکیب آن گرفته شده است .

کلسیت (CaCo3) :

بلور شناسی : هگزاگونال .

خواص فیزیکی : رخ کامل .

3=H و 2.71=G .

جلا شیشه ای تا خاکی . شفاف تا نیم شفاف .

سیماهای تشخیصی : ذرات ان به اسانی در HCl سرد و رقیق می جوشند . با سختی ، رخ

لوزوجهی، رنگ روشن و جلای شیشه ای خود شناخته می شود.

از دولومیت با جوشش اسان قطعات درشت کلسیت در HCl سرد ، و از آراگونیت با گرانی ویژه

پایین تر و رخ لوزوجهی تشخیص داده می شود .

رخداد : بعنوان یک کانی سنگ ساز : کلسیت یکی از رایج ترین و گسترده ترین کانیهای سنگ

ساز است . در توده های وسیع سنگهای رسوبی به عنوان یک کانی غالب یافت می شود ؛

در سنگهی اهک ها تنها کانی موجود است . کلسیت یک سازای مهم مارنهای آهکی و ماسه

سنگهای آهکی است . سنگ آهک در بسیاری موارد از رسوبگذاری مواد آهکی به شکل پوسته

و اسکلت جانوران دریایی ، بر روی بستر دریا و با ضخامت زیاد تشکیل می شود . بخش کمی از

این سنگها از رسوبگذاری مستقیم کلسیم کربنات شکل می گیرند . مهم ترین کاربرد کلسیت

در تهیه سیمان و آهک برای ملات است .

کلسیت به چند شکل در صنایع ساختمانی به کار می رود . سنگ آهک و مرمر به صورت سنگهای

ساختمانی، هم در ساختمان و هم در نمای بیرونی استفاده میشود. ورقه های صیقلی تراورتن

و اونیکس مکزیکی بطور معمول ، به عنوان سنگ نما برای درون ساختمان بکار می رود . ایسلند

اسپار که نام خود را از ایسلند گرفته ، ارزش زیادی در ابزارهای نوری دارد و معروفترین کاربرد آن

پیش از استفاده از صفحه های پلاروید ، به شکل منشور نیکول برای ایجاد نور قطبیده بود .

نام : از واژه لاتین کالکس به معنی آهک سوخته .

فلوریت ( CaF2) :

بلور شناسی : ایزومتریک .

خواص فیزیکی :

رخ کامل .

4=H و 3.18=G .

شفاف تا نیم شفاف . جلا شیشه ای رنگ تغییرات زیادی دارد ، در بیشتر موارد سبز روشن زرد ،

سبز مایل به آبی ، یا ارغوانی ؛ گاهی بیرنگ ، سفید ، سرخ ، ابی قهوه ای .

سیماهای تشخیصی : معمولا توسط بلور های مکعبی و رخ هشت وجهی ؛ جلای شیشه ای

و رنگهای زیبا و خط برداشتن با یک چاقو شناخته می شود .

رخداد : فلوریت یک کانی رایج با گسترش زیاد است . معمولا در رگه های گرمابی بعنوان کانی

اصلی با یک کانی باطله همراه با کانسنگ های فلزی ، بویژه کانسنگ های سرب و نقره یافت

می شود . در حفره های دو لومیت ها و سنگهای اهک ها رایج بوده و به عنوان یک کانی فرعی

کم اهمیت در سنگ های اذرین مختلف و پگماتیت ها دیده می شود . با کانی های بسیاری

همراه است از جمله :

کلسیت ، دولومیت ، ژیپس ، سیلسیت ، باریت ، کوارتز ريال گالن ، اسفالریت ، کاسیتریت ،

توپار ، تورمالین و آپاتیت .

کاربرد : بیشتر فلوریت تولید شده ، در صنایع شیمیایی غالبا در تهیه فلوریدریک اسید و بعنوان

کمک ذوب در فولاد سازی بکار می رود . استفاده های دیگر ان در تهیه شیشه ، پشم شیشه،

سفالگری و لعاب است .

نام : از واژه لاتین fluere به معنی جریان یافتن ، چرا که بسیار اسانتر از کانیهای دیگری که با

انها اشتباه می شد . ذوب می شود .

هالیت (NaCl) :

بلور شناسی : ارتوروبیک .

خواص فیزیکی :

رخ کامل .

2.5=H و 2.16=G .

جلا شفاف تا نیم شفاف . رنگ بیرنگ یا سفید ، یا در صورت ناخالصی با سایه های از زرد ، سرخ،

ابی ، ارغوانی . مزه شوره .

سیماهای تشخیصی: با رخ مکعبی و مزه خود شناخته شده و سیلویت توسط مزه تلخ از ان

متمایز می شود .

رخداد : هالیت کانی رایجی است که اغلب به صورت لایه های وسیع و توده های نامنظم که در

اثر تبخیر همراه با ژیپس ، سیلویت ، انیدریت ، کلسیت ، رسوب کرده اند یافت میشود . هالیت

در اب چشمه های شور ، دریاچه های شور و اقیانوس ها به صورت حل شده است .

کاربرد : بیشترین استفاده هالیت در صنایع شیمیایی بعنوان منبع سدیم و کلر برای تهیه کلریدریک

اسید و تعداد زیادی از ترکیب های سدیم است .

نمک به حالت طبیعی، بطور گسترده ای در دباغی پوست، در کود های شیمیایی، برای نگهداری

غذاها ، در نمک پاشی بزرگراه ها و بعنوان یک علف کش بکار می رود .

نام : هالیت از واژه halos به معنی نمک گرفته شده است .

ایلیمنیت ( FeTiO3) :

بلور شناسی : هگزاگونال .

خواص فیزیکی :

5.5-6=H و 4.7=G .

جلا فلزی تا نیم فلزی .

رنگ سیاه اهنی . رنگ خاکه سیاه تا سرخ مایل به قهوه ای. ممکن است بدون حرارت دادن

مغناطیسی باشد . کدر .

سیماهای تشخیصی : ایلیمنیت از هماتیت توسط رنگ خاکه ، و از مگنتیت به وسیله نداشتن

خاصیت مغناطیسی شدید شناخته می شود .

رخداد : ایلیمنیت یک کانی فرعی رایج در سنگهای اذرین است و ممکن است به صورت توده

های بزرگ در گابروها ، دیوریت ها و انورتوزیت ها به صورت محصول جدایش ماگمایی همراه با

مگنتیت وجود داشته باشد .

کاربرد : منبع اصلی تیتانیم . بیشتر برای تولید تیتانیم دیوکسید به عنوان رنگدانه بکار می رود .

به دلیل نسبت بالای قدرت به وزن مقاومت بالای تیتانیم در برابر خوردگی ، به صورت فلزی و آلیاژ ،

در صنایع هواپیمایی و فضایی ، هم در بدنه و هم در موتور بکار می رود .

نام : از کوه های ایلمن جمهوری روسیه .

گونه های مشابه: پروفسکیت CaTiO3 یک کانی تیتانیم مکعب نما ست که معمولا در نفلین سینیتها

و کربناتها یافت می شود . سودوبروکیت FeTiO5 و محلول جامدهایی به سمت سودوبروکیت FeTiO5

در سنگهای آذرین ، در کیمبرلیتها و در بازالت هایی که در معرض برخورد شخانه ها بوده اند ، یافت

می شود .

اپال (SiO2.nH2O) :

بلور شناسی : توده ای ؛ اغلب خوشه ای .

خواص فیزیکی :

شکست صدفی .

6=H و 2.25-2=G .

جلا شیشه ای ، اغلب تا حدی صمغی .

رنگ بی رنگ . سفید ، سایه های کمرنگی از زرد ، سرخ ، قهوه ای ، سبز ، خاکستری و آبی .

رنگهای تیره تر حاصل ناخالصی است . اغلب دارای درخشش شیری بوده و ممکن است بازی

زیبای رنگها را نشان دهد . شفاف تا نیمه شفاف .

سیماهای تشخیصی : از انواع ریزبلورین کوارتز به وسیله سختی و گرانی ویژه کمتر و حضور آی

متمایز می شود .

رخداد : اپال ممکن است توسط چشمه های ابگرم در اعماق کم، توسط ابهای جوی، یا بوسیله

محلول های ژرف زاد دما پائین ته نشین شود . به صورت حاشیه دیواره حفره ها در سنگ ها یا

به صورت پر کننده انها یافت شده و ممکن است جانشین چوب های مدفون در توف اتشفشانی

شود . بزرگترین انباشتهای اپال به صورت پوسته های سیلیسی جانداران تراوش کننده سیلیس

است .

کاربرد : بعنوان یک گوهر .

اپال بطور معمول به شکلهای گرد یا محدب تراشیده می شود . گوهرسنگهای بزرگ با کیفیت

استثنایی ، ارزش بسیار زیادی دارند . دیاتومیت استفاده گسترده ای بعنوان یک ساینده ،پرکننده ،

پودر ***** کننده و در فراورده های عایق دارد .

نام : نام اپال از سانسکریت upla ریشه گرفته که به معنی گوهرسنگ یا گوهر سنگ قیمتی است.

پیرولوزیت (MnO2) :

بلور شناسی : تتراگونال .

خواص فزیکی :

رخ کامل

1-2=H و (بر روی انگشت پودر بر جای می گذارد) .

سختی گونه درشت بلور آن یعنی پولیانیت ، 6تا 6.5 است . 4.75=G . رنگ و رنگ خاکه سیاه اهنی.

شکست تراشه ای . کدر .

سیماهای تشخیصی : با رنگ خاکه سیاه و سختی کم از دیگر کانیهای منگنز متمایز می شود .

رخداد : منگنز به مقدار کم در بیشتر سنگهای بلورین وجود دارد و وقتی حل شده و از آنها خارج

میشود ، میتواند به صورت کانی های گوناگون و بیشتر به صورت پیرولوزیت در مردابها ، در بستر دریاچه

ها و دریاه و اقیانوس ها یافت می شود . کانسنگ های لانه ای و لایه ای منگنز در درون رسها بازمانده

محصور بوده و حاصل واپاشی آهک های منگنز دار است . به صورت رگه ای همراه کوارتز و کانیهای

فلزی دیگر یافت می شود .

پیرولوزیت رایجترین کانسنگ منگنز است . و رخداد گسترده ای دارد .

کاربرد :مهمترین کانسنگ منگنز است. منگنز به همراه اهن برای تولید الیاژهای ایپیژلایزن و فرومنگنز

که در فولاد سازی بکار می روند ، استفاده میشود. برای تولید یک تن فولاد، حدود 6 کیلوگرم منگنز

بکار می رود . منگنز همچنین در الیاژهای گوناگون با مس ، روی ، آلومنیوم ، قلع و سرب نیز بکار

می رود .

نام : پیرولوزیت از دو واژه یونانی pyros به معنی اتش و louo به معنی شستن گرفته شده است .

زیرا از نظر اکسندگی ان برای از بین بردن رنگ های حاصل از اهن از شیشه استفاده می شود .

گونه های مشابه: آلاباندیت ، MnS یک کانی به نسبت کمیاب همراه با دیگر سولفید ها در رگه هاست.

واد نامی است که به کانسنگ منگنز متشکل از مخلوط ناخالص اکسید های ابدار منگنز گفته میشود .

هماتیت (Fe2O3) :

بلور شناسی : هگزاگونال .

خواص فیزیکی :

تقریبا مکعبی .

6.5-5.5=H و 5.26=G .

برای بلور ها . جلا در بلور های فلزی و در انواع خاکی ، کدر است . رنگ قهوه ای مایل به سرخ

تا سیاه . نوع سرخ خاکی را اخرای سرخ و نوع ورقه ای و فلزی را اسپکیولاریت می نامند . رنگ

خاکه سرخ روشن تا تیره که در اثر گرم کردن سیاه می شود . نیم شفاف .

سیماهای تشخیصی : عمدتا با رنگ خاکه سرخ مشخص خود شناخته می شود .

رخداد : هماتیت گسترش زیادی در سنگهای همه زمانهای زمین شناسی داشته و فراوانترین و

مهمترین کانسنگ اهن را تشکیل می دهد .

ممکن است محصولات تصعیدی فعالیت های آتشفشانی تشکیل شود .

کاربرد : مهم ترین کانسنگ اهن برای صنایع فولاد است . در رنگ سازی ، اخرای سرخ و پودر صیقل

دهنده استفاده می شود . بلور های سیاه آن را می توان به عنوان گوهر برش داد .

نام : از واژه یونانی haimatos به معنی خون (به دلیل رنگ کانی پودر شده ) گرفته شده است .

کرومیت (FeCr24) :

بلور شناسی : ایزومتریک .

خواص فیزیکی : 5.5=H و 4.6=G . جلا فلزی تا نیمه فلزی و در بسیاری موارد قیری. رنگ سیاه اهنی

تا سیاه مایل به قهوه ای . رنگ خاکه قهوه تیره . تقریبا نیمه شفاف .

سیماهای تشخیصی : جلای نیم فلزی معمولا برای شناسایی کرومیت بکار می رود .

رخداد : کرومیت یکی از سازاهای رایج پریدوتیتها و دیگر سنگهای اولترابازیک و سرپانتین های حاصل

از انهاست . و یکی از اولین کانیهای است که ذخایر عظیم کرومیت از این نوع تفریق ماگمایی حاصل

شده اند .

کاربرد : کانسنک کروم است . کرومیت به دلیل ماهیت دیر گداز خود ، در اجر ها برای دیواره کوره های

فلز گری بکار می رود . این اجر ها به طور معمول از کرومیت خام و زغالسنگ و گاهی نیز از کرومیت

با کائولن ، بوکسیت و دیگر کانی ها تهیه می شود .

گونه های مشابه : منیزیوکرومیت MgCr2O4 از نظر رخداد و ظاهر شبیه به کرومیت است .

نام : نام این کانی از ترکیب شیمیایی آن گرفته شده است .

مگنتیت ( Fe3O4) :

بلور شناسی : ایزومتریک .

خواص فیزیکی : جدایش هشت وجهی در بعضی نمونه ها . 6=H و 5.18=G . رنگ سیاه اهنی .

رنگ خاکه سیاه . به شدت مغناطیسی است و می تواند به عنوان یا اهنربای طبیعی عمل کند که

در این صورت به ان سنگ اهنربا می گویند . کدر .

سیماهای تشخیصی: عمدتا با خاصیت مغناطیسی شدید، رنگ سیاه و سختی خود شناخته

میشود.

از فرانکلینیت مغناطیسی ، به کمک رنگ خاکه تمیز داده می شود .

رخداد: مگنتیت یک کانی رایج است که به صورت افشان فرعی در بیشتر سنگهای اذرین وجود دارد.

در برخی از انواع سنگها از راه فرایند جدایش ماگمایی به عنوان یکی از سازاهای اصلی سنگ ،

تشکیل شده و بنابراین توده های معدنی بزرگی را می سازد . این توده ها به شدت از تیتانیم غنی

هستند . معمولا با سنگهای دگرگونی بلورین همراه بوده و لایه ها و عدسی های بزرگی میسازد.

مگنتیت یک سازای رایج در سازند های اهن نواری رسوبی و دگرگونی پرکامبرین است و در این

موارد احنمالا منشا رسوبی شیمیایی دارد .

کاربرد : کانسنگ مهم آهن .

نام : احتمالا از منطقه مگنزیا مقدونیه گرفته شده است . براساس افسانه از پلینی از نام چوپانی

به نام مگنس گرفته شده است .

این چوپان با این مشاهده که میخ های کفش و حلقه فلزی ته عصای او به سمت زمین جذب میشد،

برای نخستین بار این کانی را مونت آیدا کشف کرد .

گونه های مشابه : منزیوفریت ، با ساختار اسپینلی معکوس ، یک کانی کمیاب است که عمدتا در

دودخانها یافت می شود . جاکوبسیت یک اسپینل معکوس و کانی کمیاب است که در لانگبان سوئد

یافت می شود . اولواسپینل ، FeTiO4 نیز با یک ساختار اسپینلی معکوس ، گاهی اوقات به صورت

قطره ها و تیغه های برون رستی در مگنتیت دیده می شود .

ارپیمنت (As2S3) :

بلور شناسی : منوکلینیک .

خواص فیزیکی :

رخ کامل ، ورقه های رخ انعطاف پذیر است اما کشسان نیست . برش پذیر .

1.5-2=Hو 3.49=G .

جلا صمغی اما در وجوه ، رخ مرواریدی است .

رنگ زرد لیمویی . رنگ خاکه زرد کمرنگ . نیم شفاف .

سیماهای تشخیصی : با رنگ زرد و ساختار برگی خود شناخته می شود . از گوگرد توسط رخ کامل

خود متمایز می شود .

رخداد : ارپیمنت کانی کمیابی است که معمولا با رآلگار همراه بوده و در شرایط مشابهی به وجود

می اید .

کاربرد : در رنگ سازی و برای برداشتن موهای زائد بکار می رود .

نام : از واژه لاتین Auripigmentum «رنگ طلایی» به دلیل رنگ آن و اینکه تصور می شد حاوی طلا

باشد ، گرفته شده است .

رآلگار (AsS) :

بلور شناسی : منوکلینیک .

خواص فیزیکی : رخ خوب .

1.5-2 =H و 3.48=G .

برش پذیر . جلا صمغی . رنگ و رنگ خاکه سرخ تا نارنجی . شفاف تا نیم شفاف .

سیماهای تشخیصی : رآلگار با رنگ سرخ ، جلای صمغی ، رنگ خاکه سرخ نارنجی و همراهی

همیشگی با ارپیمنت شناخته می شود .

دگرسانی : وقتی در مدت طولانی در معرض نور خورشید قرار می گیرد ، به یک پودر زرد مایل به

سرخ تجزیه می شود .

رخداد : رآلگار در رگه های کانسنگ های سرب ، نقره و طلا همراه با ارپیمنت ، کانهای دیگر آرسنیک

و استیبنیت یافت می شود . به صورت یک محصول تصعید آتشفشانی و به صورت رسوب از چشمه

های ابگرم نیز تشکیل می شود .

کاربرد : رآلگار و شوره را برای ایجاد نور سفید درخشان در اتش بازی ها بکار می برند . امروزه آرسنیک

سولفید مصنوعی برای این منظور بکار می رود ، که پیش از این به عنوان ماده رنگی به کار می رفت .

نام : این نام از واژه عربی رهج الغار به معنای گرد معدن گرفته شده است .

سینابار ( HgS) :

بلور شناسی : هگزاگونال .

خواص فیزیکی : رخ کامل .

2.5=H و 8.1=G .

جلا الماسی در صورت خلوص ، تا خاکی کدر در صورت ناخالصی .

رنگ سرخ جگری در صورت خلوص ، تا سرخ مایل به قهوه ای در صورت ناخالص بودن . رنگ خاکه سرخ .

شفاف تا نیمه شفاف .

سیماهای تشخیصی : به رنگ و رنگ خاکه گلسرخی ، گرانی ویژه بالا و رخ نمود شناخته می شود .

رخداد : سینابار یک کانسنگ مهم جیوه است اما فقط در چند منطقه به مقدار قابل توجه یافت می شود .

به صورت اشباع شدگی و پرشدگی رگه ها در نزدیکی سنگهای آتشفشانی و چشمه های اب گرم عصر

حاضر یافت شده و ظاهرا در نزدیکی سطح ، از محلول هایی احتمالا قلیایی ته نشین شده است .

همراه با پیریت ، مارکازیت ، استیبنیت و سولفید های مس در باطله ای از اپال ، کلسدونی ، کوارتز ،

باریت ، کلسیت و فلوریت یافت می شود .

کاربرد : تنها منبع مهم جیوه است . استفاده های اصلی جیوه در دستگاه های الکتریکی ، وسایل

کنترل صنعتی ، تهیه الکترولیت کلر و سود سوزآور و در رنگهای ضد رنگ است . استفاده های کمتر

اما مهم آن ، در دندان پزشکی ، دستگاه های علمی ، داروسازی ، کاتالیزور ها و در کشاورزی است .

یکی از کاربرد های مهم قدیمی جیوه در فرایند ملقمه سازی برای بازیافت طلا و نقره از کانسنگ های

انها بود اما ملقمه سازی با روی کار آمدن روش های دیگر استحصال از دور خارج شده است .

نام : تصور می شود که نام سینابار از هند آمده باشد. در آنجا این نام به یک صمغ سرخ اطلاق میشود .

پیریت (FeS2 ) :

بلور شناسی : ایزومتریک .

خواص فیزیکی :

شکست صدفی . شکننده .

6.5-6=H و 5.02=G .

جلا فلزی ، براق و درخشان .

رنگ زرد برنجی کمرنگ که ممکن است به دلیل هوازدگی سطحی و درخشش رنگین کمانی ، تیره تر

می شود . رنگ خاکه سیاه مایل به سبز یا مایل به قهوه ای . کدر. پارامغناطیس .

سیماهای تشخیصی : با رنگ روشنتر و سختی بیشتر خود از کالکوپریت ، و با شکنندگی و سختی

خود از طلا ، و با رنگ سیرتر و شکل بلوری خود از مارکازیت شناخته می شود .

دگرسانی : پیریت به اسانی به اکسید های آهن دگرسان می شود . اما در هر حال بطور کلی پایدارتر

از مارکازیت است . بلور های ریخت نمای لیمونیت به جای پیریت، رایج است . رگه های پیریت معمولا

با یک رسوب سلولی لیمونیت به نام گوسان پوشیده می شود .

سنگهای پیریت دار برای اهداف ساختمانی مناسب نیستند، چرا که اکسایش سریع پیریت باعث تجزیه

سنگ و همچنین ایجاد زنگی از اهن اکسید می شود.

رخداد : پیریت رایجترین و گسترده ترین کانی سولفیدی است و رخداد بلور های ریز آن به قدری زیاد

است که نمی توان همه انها را برشمرد .

کاربرد : پیریت را معمولا به خاطر طلا یا مس همراه آن استخراج می کنند . به دلیل مقدار زیاد گوگرد

موجود در این کانی، فقط در کشورهای از این کانی بعنوان کانسنگ اهن استفاده میشود که کان -

سنگهای اکسیدی موجود نباشد . کاربرد اصلی آن در تهیه گوگرد برای اسید سولفوریک و زاج است.

زاج سبز در رنگ سازی ، در صنعت مرکب سازی ، بعنوان محافظ چوب و ماده ضد عفونی کننده به

کار می رود .

پیریت ممکن است بصورت گوهرسنگ سنگ برش داده شده و تحت عنوان چند ریخت آن، مارکازیت

فروخته شود .

نام : از واژه یونانی به معنای آتش ، به دلیل جرقه های درخشانی که هنگام برخورد چکش از آن

بیرون می جهد ، گرفته شده است .

استیبنیت (Sb2S3) :

بلور شناسی : ارتورومبیک .

خواص فیزیکی :

رخ کامل ،

2=H و 4.62-4.52=G .

جلا فلزی ، در سطوح رخ براق و درخشان .

رنگ خاکه خاکستری سربی تا سیاه . کدر .

سیماهای تشخیصی : توسط سهولت گدازش ، نمود تیغی ، رخ کامل در یک جهت ، رنگ

خاکستری سربی و رنگ خاکه سیاه نرم شناخته می شود . شعله شمع گداز پذیر است .

رخداد : استیبنیت در رگه های گرمابی دما پائین یا ذخایر جانشینی و نهشته های چشمه

ابگرمی یافت می شود . همراه با دیگر کانی های آنتیموان و با گالن ، سینابار ، اسفالریت،

باریت رآلگار ، ارپیمنت و طلا دیده می شود .

کاربرد : کانسنگ اصلی آنتیموان است اما قسمت اعظم این فلز محصول جانبی ذوب کانسنگ

های سرب است . آنتیموان تری اکسید به عنوان یک رنگدانه و در شیشه سازی به کار میرود.

نام: نام استیبنیت از یا واژه قدیمی یونانی که برای این کانی بکار میرفت، گرفته شده است.

گونه های مشابه : بیسموتینیت Bi2S3 یک کانی کمیاب هم ساختار با استیبنیت است که

خواص فیزیکی مشابه دارد .

اسفالریت (ZnS) :

بلور شناسی : ایزومتریک .

خواص فیزیکی :

رخ کامل ، اما بعضی اسفالریت ها به قدری ریز دانه اند که رخ نشان نمی دهند .

3.5-4=H و 4.1-3.9=G .

جلا نافلزی و صمغی تا نیمه فلزی ؛ و گاهی الماسی .

رنگ بیرنگ در صورت خلوص ، و سبز در صورتی که تقریبا خالص باشد . بطور معمول زرد، قهوه ای

تا سیاه است و با افزایش مقدار آهن تیره تر می شود . به رنگ سرخ (روی یاقوتی) نیز می تواند

یافت می شود . شفاف تا نیمه شفاف . رنگ خاکه سفید تا زرد و قهوه ای . اسفالریت ، چند

ریخت مکعبی دما پایین ZnS است و وورتزیت چند ریخت آن در دمای بالاتر از 1020 درجه سانتی

گراد است . و فشار یا اتمسفر است .

سیماهای تشخیصی : اسفالریت را می توان با جلای صمغی اشکار ان ، و رخ کامل تشخیص داد.

انواع تیره رنگ را با رنگ خاکه قهوه ای مایل به سرخ میشناسند و همواره سبکتر از کانی توده ای

است .

رخداد : اسفالریت مهمترین کانه روی بوده و بسیار رایج است . رخداد و نحوه ان مشابه گالن است

و معمولا همراه با ان یاف می شود .

در کانسار های سرب و روی کم عمق ناحیه تری استیت میسوری ، کانزاس و اوکلاهما ، این کانی

ها با ماکازیت ، کالکوپریت ، کلسیت و دولومیت همراه هستند . اسفالریت با مقدار کمی گالن در

رگه های گرمابی و ذخایر جانشینی ، همراه با پیروتیت ، پیریت و مگنتیت یافت می شود .

اسفالریت را در رگه های سنگهای اذرین و در ذخایر دگرگونی همبری نیز می توان یافت .

روی به مقدار زیاد در بیش از 40 کشور استخراج می شود . اگرچه در چند محل کانه های همی

مرفیت و اسمیتسونیت استخراج می شود . اما بیشترین تولید جهانی روی از اسفالریت است .

کاربرد : مهمترین کانسنگ روی است . استفاده های اصلی فلز روی یا شمش روی ، در گالوانیزه

کردن اهن ، برنج ، در باتریهای الکتریکی و ورقه های روی است . روی اکسید یا روی روی سفید

استفاده بسیار زیادی در رنگ سازی دارد .

روی کلرید بعنوان محافظ چوب و روی سولفات در رنگ سازی و پزشکی کاربرد دارد . اسفالریت مهم

ترین مهم ترین منبع کادمیم ، اندیم ، گالیم و ژرمانیم نیز می باشد .

نام : اسفالریت از واژه یونانی به معنای خیانتکار و غیر قابل اطمینان گرفته شده است .به این خاطر

بلند نامیده می شد که به رغم شباهت با گالن ، هیچ سربی ندارد ؛ و ریشه ان واژه المانی به معنای

کور یا فریبنده است .

گونه های مشابه : گرینوکیت ، CdS یک کانی کمیاب است که به عنوان منبع کادمیم استخراج میشود.

دارای دو چند ریخت است و با اسفالریت و وورتزیت هم ساختار می باشد .

کادمیم از گرینوکیت همراه با کانی های روی ، بخصوص اسفالریت بازیافت می شود .

گالن (PbS) :

بلور شناسی : ایزومتریک .

خواص فیزیکی :

رخ کامل ،

2.5=H و 7.6-7.4 =G .

جلا فلزی روشن . رنگ و رنگ خاکه خاکستری سربی .

سیماهای تشخیصی : گالن را می توان به اسانی با رخ خوب آن ، گرانی ویژه بالا ، نرمی و

رنگ خاکه خاکستری سربی تشخیص داد .

دگرسانی : گالن در اثر هوازدگی به انگلزیت PbSo4 و سروسیت PbCo3 تبدیل می شود .

رخداد : گالن یک کانی سولفیدی بسیار رایج است که در رگه های همراه با اسفالریت ، پریت ،

مارکازیت ، کالکوپریت ، سروسیت ، انگزیت ، دو لومیت ، کلسیت ، کوارتز ، باریت و فلوریت یافت

می شود . گالن در رگه های گرمابی ، در بیشتر موارد با کانیهای نقره همراه است و اغلب حاوی

خود نقره نیز می باشد و بنابراین یک کانسنگ مهم نقره است . بخش عظیمی از تولید سرب به

صورت محصول ثانویه کانسنگ هایی است که در اصل برای نقره استخراج شده اند . در نوع دوم

ذخایر به نام ذخایر سرب و روی تیپ دره می سی سی پی ، گالن همراه با اسفالریت در رگه ها،

پرشدگی فضاهای خالی یا توده های جانشینی در آهک ها یافت می شود . این ذخایر دما پائین

در اعماق کم واقع بوده و به طور معمول مقدار کمی نقره دارند . گالن در ذخایر دگرگونی همبری،

در پگماتیتها و به صورت افشان در سنگهای رسوبی نیز یافت می شود .

کاربرد : عملا تنها منبع سرب و یک کانسنگ مهم نقره است . بزرگترین استفاده سرب در باتری

سازی است ، اما تقریبا به همان اندازه نیز در ساخت فراورده های فلزی مانند لوله ، ورقه و گلوله

مصرف می شود .

نام : نام گالن از کلمه لاتین گالنا گرفته شده که در قدیم به کانسنگ سرب اطلاق می شد .

گونه های مشابه : آلتائیت PbTe و آلاباندیت MnS ، مانند گالن ساختار NaCl دارند .

کلکوپریت ( cuFe S2 ) :

بلور شناسی : تتراگونال

خواص فیزیکی :

3.5- 4 =H ، 4.3 – 4.1 =G .

جلا فلزی .

رنگ زرد برنجی ، اغلب کدر شده و به رنگ برنزی یا رنگین کمانی در می اید . رنگ خاکه سیاه مایل به

سبز . شکننده .

سیماهای تشخیصی : با رنگ زرد برنجی و رنگ خاکه سیاه مایل به سبز خود شناخته می شود . از

پریت با سختی کمتر از فولاد ، و از طلا با شکنندگی تمیز داده می شود . تحت عنوان « طلای ابله »

شناخته می شود . که البته این واژه را برای پیریت نیز به کار می رود .

رخداد : کلکوپریت فراوانترین کانی مس و یکی از مهم ترین منابع این فلز است . اغلب کانسنگ های

سولفیدی مقداری کالکوپریت دارند ، اما مهم ترین انها از نظر اقتصادی ، رگه های گرمابی و ذخایر

جانشینی است . در ذخایر دما پائین مانند منطقه تری استیت ، به صورت های بلورهای کوچک همراه

با گالن ، اسفالریت و دو لومیت یافت می شود . این کانی همراه با پیروتیت و پنتلاندیت ، کانی اصلی

مس در کانسن

شنبه 25 آذر 1391برچسب:,

:: 18:20 :: نويسنده : مدير ها

كاني بورات

کانی بورات:

بوراتها طبقه پیچیده ای مرکب از قریب 100 کانی اند و تقریبا همه آنها بور و اکسیژن دارند

که با فلزات ترکیب شده اند .

بیش از نیمی از آنها آب نیز دارند , بعضی نیز دارای یون هیدروکسیل یا بورات آرسنات اند.

عنصر اولیه ساختمانی بیشتر بوراتها , یون بور است که به وسیله سه یون اکسیژن که در

یک سطح مستوی قرار دارند (BO3) در میان گرفته شده است .

مثلث بور , مثل تترائدر سیلیسیوم می تواند حلقه ها و زنجیرهای نامحدود بوجود آورد . در

بعضی از بوراتها, مثل بوراکس, بور به وسیله 3 یون اکسیژن و یک یون هیدروکسیل در میان

گرفته شده است .

به دلیل تمایل بور به ایجاد شبکه ای نامنظم از مثلثهای BO3 , در صنایع شیشه سازی به

آن « شبکه ساز » گفته می شود و در تهیه شیشه های مخصوص سبک وزن و با شفافیت

بالا در مقابل تابشهای پر انر ژی به کار می رود.

شنبه 25 آذر 1391برچسب:,

:: 18:18 :: نويسنده : مدير ها

كاربردهاي كاني هاي معدني در تهيه كودهاي شيميايي

کاربرد کانی های معدنی در تهیه کود شیمیایی

کودهای شیمیایی، از مواد اصلی مانند فسفر، ازت، پتاسیم و عناصر فرعی از قبیل کلسیم ،

منیزیم و سولفورو و مواد جزئی نظیر آهن ، بور ، مس ، منگنز ، روی ، مولیبدن و کلر تشکیل

شده‌اند.

عیار کودهای شیمیایی به صورت سه عدد گزارش می‌شود.

عدد نخست نشانگر درصد نیتروژن عدد دوم نماینده درصد P2O5 و عدد سوم نشان دهنده درصد

K2O است و به صورت (N , P2O5 , K2O) یا (N , P , K) نمایش داده می‌شود.

کودهای ازت‌دار

پیش از این ، بخش اعظم ازت مورد نیاز گیاهان از کودهای حیوانی فراهم شده می‌شد و اکنون

ازت ، بزرگترین بخش از کودهای شیمیایی را تشکیل می‌دهد. از این ماده به صورتهای آلی و

معدنی استفاده می‌شود. مهمترین منابع ازت تجارتی شامل نیترات آمونیوم ، سولفات آمونیوم ،

نیترات کلسیم ، نیترات پتاسیم و اوره است.

بیش از 75 درصد ازت تولیدی به مصرف تهیه کودهای شیمیایی می‌رسد.

مواد اولیه‌ای که در تهیه آمونیاک بکار می‌روند، شامل چوب ، زغال سنگ ، کک ، گاز و نفت خام

است. استفاده از اوره در سالهای 1970 متداول گردید. میزان ازت اوره از سایر ترکیبات ازت‌دار

بیشتر است.

مقدار کودهای ازت‌دار مصرف شده در سطح جهانی در سال 1955 به میزان 6.51 میلیون تن بود

که در سال 1980 به 57.28 میلیون تن افزایش یافته است.

کودهای فسفات‌دار

فسفر از عناصر اصلی در تغذیه گیاهان محسوب می‌شود. بیش از 90 درصد مواد معدنی فسفاته

به مصرف تهیه کودهای شیمیایی می‌رسد. فسفات در طبیعت در سنگهای رسوبی و آذرین یافت

می‌شود.

آپاتیت و فرانکولیت مهمترین کانیهای فسفاته به شمار می‌روند. بیش از 80 درصد فسفات جهان

از کانسارهای رسوبی و کمتر از 20 درصد آن از کانسارهای آذرین بدست می‌آید.

کربناتیتها و کمپلکسهای آذرین آلکالی مهمترین خاستگاه کانسارهای آذرین محسوب می‌شوند.

کانسارهای فسفات رسوبی به دو صورت فسفرین و گوانو یافت می‌شوند. گوانو عبارت از تجمع

فضولات پرندگان دریایی است.میزان P2O5 سنگهای آذرین غالبا کمتر از 0.2 درصد است. حدود

200 کانی حاوی بیش از 1 درصد P2O5 می‌باشند. فلوئور آپاتیت مهمترین کانی سنگهای آذرین

است که میزان P2O5 آن در حدود 42 درصد است. کربنات آپاتیت و فرانکولیت مهمترین کانیهای

کاسنارهای فسفات دار رسوبی هستند. عناصر مزاحم کانسنگ فسفات به شرح زیرند.

آهن و آلومینیوم

مجموع آهن و آلومینیوم کانسنگ تغلیظ شده ، باید بین 2.5 تا 4.5 درصد باشد.

اکسید کلسیم

نسبت P2O5 : CaO باید کمتر از 1 : 1.6 باشد و بالا بودن میزان CaO موجب افزایش اسید

سولفوریک مصرفی و در نتیجه غیر اقتصادی بودن محصول می‌گردد.

اکسید منیزیم

میزان MgO باید کمتر از 0.25 در کانسنگ تغلیظ شده باشد.

میزان فلوئور

نسبت F2 : P2O5 باید در محدوده 1 : 8 تا 1 : 11 باشد و در صورتی که این نسبت از 1 : 8 کمتر

شود، فلوئور ایجاد شکاف خواهد کرد.

کلرورها

میزان کلرور ، باید کمتر از 0.13 درصد باشد.

افزون بودن کلروها موجب فرسودگی کارخانه می‌شود.

پیریت

در روش مرطوب ، وجود پیریت با آپاتیت موجب خطر می‌گردد.

مواد آلی

میزان ترکیبات آلی باید در کانسنگ حداقل باشد.

کودهای پتاسیم‌دار

پتاسیم از عناصر اصلی تغذیه گیاهان به شمار می‌رود. مهمترین کانیهای پتاسیم‌دار قابل جذب

(که به سرعت توسط گیاهان جذب می‌شود) کلرور پتاسیم است.

کلرور پتاسیم در رسوبات تبخیری یافت می‌شود. از کانیهای دیگر ، سیلیکاتهای پتاسیم‌دار و

سولفات پتاسیم - منیزیم را می‌توان نام برد.

میزان کودهای پتاسیم تولیدی جهان در سال 1955 در حدود 5.33 میلیون تن بود، که در سال

1970 به 12.59 میلیون تن و در سال 1980 به 19.89 میلیون تن افزایش یافته است.

منیزیم

منیزیم به مقدار کم و به صورت یونی توسط گیاهان جذب می‌شود و به مصرف می‌رسد. کانیهای

منیزیم‌دار که توانایی حل و جذب سریع توسط گیاهان را دارند، شامل سولفات پتاسیم و منیزیم

(K2SO4.2MgSO4) ، سولفات منیزیم آبدار (MgSO4.H2O) و سولفات منیزیم آبدار دیگر به فرمول

(MgSO4.7H2O) است.

کانیهای منیزیم‌دار که دارای قدرت حلالیت کم و قابلیت جذب طولانی بوسیله گیاهان هستند، شامل

دولومیت ، بروسیت ، منیزیم و پریکلاز است. از سیلیکاتهای منیزیم‌دار به‌ندرت استفاده می‌شود.

کلسیم

کلسیم نظیر منیزیم در مقایسه با پتاسیم،فسفر و نیتروژن در تغذیه گیاهان از اهمیت کمتری برخوردار

است. کلسیم به حالت یونی قابل جذب توسط گیاه است. مهمترین منبع کلسیم ، کربنات کلسیم

است که به صورت ماده پُرکننده به کودهای شیمیایی افزوده می‌شود.

گوگرد

یکی دیگر از موادی که در تغذیه گیاهان اهمیت دارد، گوگرد است. همراه با سوپر فسفات ، مقداری

ژیپس وجود دارد که به عنوان ماده اولیه گوگرد محسوب می‌شود. در صورتی که ترکیبات فسفاته فاقد

ترکیبات گوگرد دار باشند، به منظور تامین گوگرد آنها می‌توان از سولفات پتاسیم - منیزیم و یا از ژیپس

استفاده نمود.

آهن

این عنصر همراه با ترکیبات فسفاته و سولفاته به خاک افزوده می‌شود.

خاکهای اسیدی به مقدار بیشتری آهن نیاز دارند.

بور

در رژیم غذایی بعضی از گیاهان نظیر ذرت ، پنبه و یونجه ، وجود عنصر بور ضرورت دارد. مهمترین کانیهای

بور دار شامل بوراکسی (Na2B4O7.10H2O) دکولمانیت (Ca2B,sub>6O11.5H2O) است.

سایر عناصر

مس به مقدار کم و به صورت کالکوپیریت ، کالکوزین و یا اکسیدهای مس به کود افزوده می‌گردد.

منگنز

به مقدار کم در رژیم غذایی بعضی از گیاهان مورد نیاز است که به صورت اکسید به خاک اضافه می‌شود.

روی و مولیبدن به میزان کم به صورت سولفید به خاک افزوده می‌شود.

کانسارهای رسوبی فسفات دار

مهمترین منابع فسفات دنیا را کانسارهای رسوبی تشکیل می‌دهند. حدود 85 درصد فسفات دنیا از

کانسارهای رسوبی و 15 درصد آن از کانسارهای آذرین بدست می‌آید. آپاتیت همراه با کمپلکسهای

آذرین آلکالی و کربناتیت در ریفتهای داخل قاره تشکیل شده است.

فلورو آپاتیت ، مهمترین کانی فسفاته سنگهای آذرین است که مقدار قابل توجهی عناصر کمیاب نیز

دارد. سنگهای رسوبی حاوی کانیهای فسفاته را به دو گروه فسفریت و فسفاتی تقسیم می‌نمایند.

فسفریتها به آن دسته از سنگهای رسوبی اطلاق می‌شود که حاوی بیش از ده درصد کانی فسفاته

باشند و سنگهای فسفاتی کمتر از ده درصد کانی فسفاته دارند.

مهمترین کانیهای فسفاته سنگهای رسوبی شامل کربناتوفلور آپاتیت، کلرورآپاتیت، هیدروکسی آپاتیت

و فلورآپاتیت است. منشاء فسفات از سنگهای آذرین غنی از آپاتیت ، بویژه سنگهای آذرین آلکالن و

کربناتیت است.

این سنگها در ریفتهای داخل قاره‌ای تشکیل می‌شوند. فسفریتها در عمق کم و یا در عمق زیاد تشکیل

می‌شوند. فسفریتها از نوع کربنات ، دولومیت ، مارن و یا چرت هستند. بافت فسفریتهای کم‌عمق از

نوع نودولی و الیتی است. در صورتی که بافت فسفریتهای عمق زیاد از نوع توده‌ای و لایه‌ای است.

عیار P2O5 کانسارهای فسفریت 15 تا 30 درصد و میزان ذخیره‌ای 5 تا 4000 میلیون تن است.

شنبه 25 آذر 1391برچسب:,

:: 18:17 :: نويسنده : مدير ها

سخن نويسنده...

به وبلاگ رسمي دانشجويان رشته مهندسي منابع طبيعي و محيط زيست گرايش مديريت مناطق خشك و بياباني دانشگاه فردوسي مشهد خوش آمديد!

نوشته شده توسط مصطفي.س

شنبه 25 آذر 1391برچسب:,

:: 18:15 :: نويسنده : مدير ها

سنگ چخماخ

سنگ چخماخ با نام flint معروف مي باشد، تيره رنگ مي باشد و در شاخه کوارتزها قرار مي گيرد.

Flint نوع کوارتز آلفا مي باشد که تا دماي 573 درجه سانتيگراد پايداري دارد و به صورت گرهکهايي

در گچ و سنگ آهک يافت مي شود .

از سنگهاي حاوي سيليس SiO2 كه عموماً منشاء رسوبي دارند مي باشد. ‌اين سنگها يك پارچه بوده

كه به علت نقص ساختماني در برخورد با يكديگر جرقه زده و O-3 آزاد مي نمايد.

اين سنگ بانام سنگ آتشزنه معروف مي‌باشد .

شنبه 25 آذر 1391برچسب:,

:: 18:15 :: نويسنده : مدير ها

طبقه بندي و كاربرد كاني ها

طبقه بندی و کاربرد کانی ها

طبقه‌بندي ممكن است برپايه‌ي چگونگي شكل‌گيري انجامشود.بر اين اساس، آن‌ها

را به كاني‌هاي ماگمايي، رسوبي و دگرگوني طبقه‌بنديمي‌كنند.

روش ديگر براي طبقه‌بندي كاني‌ها، توجه به تركيب شيميايي آن‌هاست كه دراين‌جا

مورد توجه است.

1. سليكات‌ها: از تركيب شدن سيليسوم، اكسيژن و يك يا چند فلز به دست مي‌آيند. به

دو دسته‌ي سيليكات‌هاي تيره(داراي آهن و منيزيم) و سيليكات‌هاي روشن(بدون آهن و

منيزيم) تقسيم مي‌شود. الوين، پيروكسين، آمفيبول، ميكاي سياه، تورمالين، تالك،

سرپانتين و آزبست، نمونه‌هايي از دسته‌ي نخست، كوارتز، فلدسپات، ميكاي سفيد و

كائولينيت، نمونه‌هايي از دسته‌ي دوم هستند.

2. سولفات‌ها: از تركيب شدن اكسيژن، گوگرد و يك يا چند فلز به دست مي‌آيند.

حدود 150 كاني از اين گونه وجود دارد كه انيدريت، ژيپس، باريت و آلونيت از آن‌ها هستند.

3. كربنات‌ها: از حل شدن دي‌اكسيدكربن در آب باران، اسيدكربنيك به دست مي‌آيد و اين

اسید يون بي‌كربنات را به وجود مي‌آيورد. از تركيب شدن اين يون با يون‌ها مثبت فلزي، حدود

70 گونه كاني كربناتي به وجود آمده است.

كلسيت، دولوميت، منيزيت، سيدريت، اسميت‌ سونيت، سروزيت و مالاكيت از آن‌ها هستند.

4. فسفات‌ها: از تركيب شدن فسفر، اكسيژن و يك يا چند فلز به دست مي‌آيند. آپاتيت و

فيروزه نمونه‌هايي از اين دسته هستند.

5. هاليدها: تركيب‌هاي گوناگوني از هالوژن‌ها، يعني كلر، فلئور، برم و يد با يك فلز هستند.

هاليت، سيلويت و فلئوريت از اين دسته‌اند.

6. سولفيدها: تركيبي از گوگرد با يك فلز هستند. بيش از 200 نوع سولفيد در طبيعت پيدا

شده كه گالن، پيريت، اسفالريت وكالكوسيت از آن‌ها هستند.

7. اكسيدها: از تركيب شدن اكسيژن با يك فلز به دست مي‌آيند. يخ، هماتيت، مانيتيت،

ليمونيت و كورندوم از اين دسته‌اند.

8. عنصرها: از بين همه‌ي عنصرهايي كه در زيمن پيدا مي‌شود، فقط حدود 20 عنصر به صورت

خالص مي‌تواند سازنده ي كاني باشند. طلا، نقره، مس، كربن و گوگرد از اين دسته‌اند.

كاربرد كاني‌ها

كاني‌ها در آغاز به همان صورت كه از پوسته‌ي زمين به دست مي‌آمدند، به كار مي‌رفتند.

برخي از اين كاني‌ها كه بلورهاي ظريف و پايدار در برابر فرسايش داشتند، پس از صيقل‌كاري و

تراش خوردن، به عنوان آرايش به كار مي‌رفتند. به اين كاني‌ها سنگ‌هاي قيمتي يا جواهر

مي‌گوييم. الماس، فيروزه، ياقوت كبود، زمرد، زبرجد، لعل، چشم گربه، عقيق، مرواريد، و

درّكوهي از مهم‌ترين كاني‌هاي گران‌بها هستند.

از زماني كه بشر به فن‌آوري ذوب كردن فلز، قالب‌ريزي و توليد آلياژ دست يافت، كاربرد

كاني‌ها نيز گسترش يافت. امروزه بيش از 40 نوع كاني و صدها تركيبي كه از آن‌ها به

دست مي‌آيد، در صنعت كاربرد دارند. در ادامه به برخي از اين كاربردها اشاره مي شود.

اليوين: جواهر و مواد ديرگداز

پيروكسن‌ها: جواهر، به دست آوردن فلزهاي كمياب

آمفيبول‌ها: جواهر، پارچه‌ي مقاوم به آتش و مواد ديرگداز

ميكاها: عايق الكتريكي در راديو، تلويزيون و ديگر دستگاه‌هاي الكتريكي، شيشه‌ي دريچه‌ي

كوره‌هاي ذوب فلز، كاغذ ديواري، لاستيك‌سازي، كاغذ معمولي، رنگ‌روغن نسوز، طلق

سماور و چراغ آشپزخانه

تورمالين: الكترونيك، به دست آوردن بُر، جواهر

تالك: كاغذسازي، نساجي، لاستيك سازي، صابون خياطي، صفحه كليد برق،

سراميك‌سازي، حشره‌كش، عايق پشت‌بام، پودر بچه و مواد آرايشي

سرپانتين: سنگ‌ روكار ساختمان، مواد ديرگداز، به دست آوردن منيزيم

آزبست: پارچه‌ي نسوز، توري چراغ، عايق حرارتي، لنت ترمز، لوله و ورقه‌هاي سيماني.

كاربرد آن به دليل نقش آن در بروز بيماري در شش‌ها، ممنوع شده است.

كوارتز : ساعت‌سازي، ابزارهاي نوري و اخترشناسي، كاغذ، شيشه، سمباده و جواهر

ارتوزها: لعاب چيني و كاشي

پلاژيوكلازها: جواهر و نماي ساختمان

كائولينيت: ظرف چيني، كاغذ، رنگ‌ و پلاستيك

ژيپس: ساختمان‌سازي، مجسمه‌سازي، كاغذ، كند‌كننده در سيمان پورتلند، افزايش باروري

خاك، بتونه‌ي نقاشي و براي رشد مخمرها در صنعت غذا.

باريت: دارو، عكس‌برداري از لوله‌ي گوارش، رنگ، پلاستيك، مواد عايق، كاغذ و گل حفاري

كلسيت: سنگ نماي ساختمان، مجسمه‌سازي، سيمان، تصفيه‌ي آب، شيشه‌سازي،

چرم‌سازي، ابزارهاي نوري براي ايجاد نور پلاريزه، كاغذ سازي، كشاورزي و ذوب فلزها

دولوميت: ساختن آجر براي آستر كوره‌هاي حرارتي و سيمان پورتلند

منيزيت: آجر نسوز، به دست آوردن منيزيم

زرنيخ: پزشكي، رنگ‌سازي، حشرهكش و تهيه‌ي ارسنيك

آپاتيت: كودهاي شيميايي و اسيدفسفريك

مالاكيت: مواد آرايشي، نماي دروني ساختمان و تهيه‌ي مس

هاليت : سديم و كلر، شوينده‌ها، پارچه بافي، چوب‌بري، رنگرزي، چرم‌سازي، كودسازي،

نگهداري مواد غذايي و خنك كننده‌ي موتور يخچال

سيلويت: به دست آودرن پتاسيم و كلر و كود شيميايي

فلوئوريت: ذوب فلزها و ابزارها نوري

گوگرد: اسيدسولفوريك، لاستيك‌سازي، نساجي، دباغي، رنگ‌سازي، كاغذسازي، مواد

منفجره، كبريت‌سازي، سم دفع آفت، كود و حشره‌كش

طلا: جواهر، سكه، دندان، ترانزيستورها و ديودها، هواپيماسازي، صنعت فضا وكاتاليزور

فرايندهاي شيميايي

نقره: جواهر، سكه، كاغذسازي و كاتاليزور فرايندهاي شيميايي

مس: صنعت الكتريكي و الكترونيك، لوله‌سازي، سكه، ظرف، آلياژ، رنگ آب و سبز، آبكاري،

مواد آرايشي، فرايندهاي شيميايي و محلول شوايتزر(حلال سلولز پنبه)

الماس: جواهر، ابزار برنده و سايند و سرمته‌ي حفاري

گرافيت: ساختن بوته‌ي كوره‌هاي فولادسازي، رنگ‌سازي، صنعت برق، نيروگاه‌هاي

هسته‌اي، واكس و مدادسازي

از بسياري از كاني‌ها نيز فلزهاي مهمي به دست مي‌آيد يا در فرآيند توليد فلز به كار

مي‌روند:. سيدريت، مانيتيت، هماتيت و ليمونيت(آهن)، اسميت سونيت و اسفالريت

(روي)، سروزيت و گالن(سرب)، كالكوسيت، كالكوپيريت و كوپريت(مس).

شنبه 25 آذر 1391برچسب:,

:: 18:12 :: نويسنده : مدير ها

نامگذاري كاني ها

نام گذاری کانی ها

بيش‌تر كاني‌ها نام‌هاي كهني دارند و اثر واژگان يوناني و رومي را بر خود دارند.

برخي كاني‌ها نيز به نام كاشفشان يا براي سپاس‌گذاري از كوشش‌هاي دانشمندان

بزرگ نام‌گذاري شده‌اند. به‌طور كلي نام كاني‌ها به روش‌هاي زير برگزيده شده است:

1. نام برخي كاني‌ها بسيار كهن است و هنوز دليل ناميده شدن به چنين نام‌هايي را

به‌درستي نمي‌دانيم؛

مانند كوارتز.

2. نام برخي از كاني‌ها از نام كاشفشان گرفته شده است؛

مانندكووليت از كوولي، كاني‌شناس ايتاليايي.

3. نام برخي كاني‌ها از نام جايي گرفته شده كه نخستين‌بار در آن‌جا پيدا شده‌اند؛

مانند آرگونيت از آرگون در اسپانيا.

4. برخي كاني‌ها نام‌هاي افسانه‌اي دارند؛

مانند مارتيت از مارس(خداي جنگ).

5. نام برخي كاني‌ها از تركيب شيميايي آن‌ها گرفته شده است؛

مانند سيدريت از سيدروس به معناي آهن.

6. نام برخي از كاني‌ها از ويژگي‌هاي فيزيكي آن‌ها گرفته شده است؛

مانند باريت از باروس به معناي سنگين.

7. نام برخي از كاني‌ها از نوع كاربرد آن ها گرفته شده است؛

مانند نفريت از نفرون كليه‌ها، زيرا اين كاني براي درمان آسيب‌ها كليه سودمند است.

8. نام برخي از كاني‌ها از رنگ آن‌ها گرفته شده است؛

مانند الوين به معناي كاني سبز زيتوني.

9. برخي كاني‌ها نام محلي دارندكه جنبه‌ي جهاني پيدا كرده است؛

مانند كرندوم و سافير كه نام هندي اين كاني‌هاست.

كاني‌هايي با نام‌هاي ايراني:

1. بيرونيت( Birunite ): سيليكات كلسيم و كربنات كلسيم آب‌دار.

اين كاني در سال 1957 ميلادي كشف و به افتخار دانشمند ايراني، ابوريحان بيروني

نام‌گذاري شد تا بزرگ‌داشتي بر پژوهش‌هاي وي درباره‌ي كاني‌ها و سنگ‌ها باشد.

2. آويسنيت( Avicennite ): اكسيد تاليوم و آهن

اين كاني در سال 1958 ميلادي كشف شد و به افتخار دانشمندايراني، ابن سينا،

نام‌ گذاري شد. ابن سينا نخستين طبقه‌بندي كاني‌ها را در كتاب شفا آورده است.

3. تالمسيت( Talmessite ): آرسنات آب‌دار كلسيم، منيزيم و باريوم

اين كاني را باريان و هرپن در سال 1960 در معدن قديمي تالمسي در كنار دهي به همين

نام در انارك يزد كشف كردند و نام اين معدن را بر آن گذاشتند.

اين كاني ويژگي فاوئورسان دارد و رنگ آن بي‌رنگ تا سبز مي‌شود.

4. ايرانيت( Iranite ): كرومات سرب آب‌دار

اين كاني را باريان و هرپن در سال 1963 در يكي از معدن‌هاي قديمي سه‌برز در شمال

غربي انارك كشف كردند و نام ايرانيت را بر آن نهادند. اين كاني زرد زعفراني و داراي

جلاي شيشه‌اي، در پيرامون نايبندان نيز يافت مي‌شود.

5. خونيت( Khuniite ): كرومات سرب، روي و مس

اين كاني را اديب و اتمان در سال 1970 ميلادي در معدن قديمي خوني در شمال انارك

كشف كردند. اين كاني به كاني ايرانيت شباهت زيادي دارد، اما رنگ زرد آن به قهوه‌اي

گرايش دارد.

6. اناركيت( Anarakite ): كلريد بازي روي و مس

اين كاني را اديب و اتمان در سال 1972 در انارك كشف كردند و نام همين بخش را بر اين

كاني سبز رنگ نهادند.

7. خادميت( Khademite ): سولفات بازي و آب‌دار آلومينيوم

اين كاني را باريان، برتلون و صدرزاده در ساغند يزد كشف كردند و به افتخار نصرالله خادم،

رياست آن زمان سازمان زمين‌شناسي ايران، نام‌گذاري كردند.

شنبه 25 آذر 1391برچسب:,

:: 18:11 :: نويسنده : مدير ها

شناسايي كاني ها

شناسایی کانی ها

زمين‌شناسان براي شناسايي كاني‌ها از روش‌هاي گوناگوني،مانند رنگ‌ شعله، طيف نوري،

ميكروسكوپ‌هاي پلاريزان، ميكروسكوپ الكتروني و پرتو ايكس، بهره مي‌گيرند.

رنگ‌شعله.

در اين روش تكه‌اي از كاني يا پودر آن را روي شعله نگه مي‌دارند و با دستگاهي به آن

مي‌دمند. با تغيير رنگي كه در شعله پديد مي‌آيد، مي‌توان برخي از كاني‌ها را شناسايي

كرد.

سديم رنگ زرد، پتاسيم رنگ نارنجي، منيزيم رنگ قرمز، كلسيم رنگ نارنجي، باريم رنگ

سبز مايل به زرد و مس رنگ سبز درخشان، به وجود مي‌آورد.

طيف نور.

در اين روش مقدار اندكي از يك كاني را در دستگاهي، كه با جرقه‌ي الكتريكي و در فشار

زياد كار مي‌كند، قرار مي‌دهند تا كاني بخار شود. در اين حالت، اتم‌هاي عنصرهاي

سازنده‌ي كاني، طول موج ويژه‌اي توليد مي‌كنند كه پس از عكس‌برداري مي‌توان با كمك

آن‌ها به عنصرهاي سازنده‌ي كاني پي ‌برد.

ميكروسكوپ پلاريزان.

در اين روش، ضخامت يك قطعه سنگ را كه داراي كاني‌هاي گوناگون است، به اندازه‌اي

كم مي‌كنند تا شفاف شود و نور از آن بگذرد. سپس آن را زير ميكروسكوپ پلاريزان

بررسي مي‌كنند. اكنون از روي شكل ظاهري، نوع شكستگي، ضريب شكست نور،

رنگ و ديگر ويژگي‌ها، كاني را شناسايي مي‌كنند.

ميكروسكوپ الكتروني.

لايه‌ي نازكي از كاني را با اين ميكروسكوپ مطالعه مي‌كننند. باريكه‌ي الكتروني به

كاني برخورد مي‌كند و بخشي از آن به كاني جذب مي‌شود كه سايه‌اي از كاني روي

صفحه‌ي ويژه‌اي به وجود مي‌آورد.

بررسي اين سايه از نظر شكل ظاهري، شكستگي‌ها و ساختمان دروني كاني‌ها،

به شناسايي كاني مي‌انجامد.

پرتو ايكس.

اين روش در شناسايي كاني‌ها، به‌ويژه كاني‌هايي كه تركيب شيميايي مشابهي دارند،

بسيار كارآمد است. پرتوهاي ايكس را به بلور كاني مي‌تابانند. بخشي از اين پرتوها از

كاني مي‌گذرد و بخشي پس از برخورد با ذره‌هايي كه در گوشه‌هاي شبكه‌ي بلور كاني

قرار دارند، بازتاب مي‌يابد.با برسي عكس به دست آمده از اثر اين پرتوها بر فيلم عكاسي،

مي‌توان كاني مورد نظر را شناسايي كرد.

شناسايي كاني‌هاي آشنا

به كمك ويژگي‌هاي فيزيكي و شيميايي كاني‌ها، مي‌تـوان به روش‌هاي ساده‌تري برخي

از كاني‌هاي بسيار شناخته شده را شناسايي كرد.

شكل بلور.

اندازه‌ي بلورها ممكن است بسيار بزرگ يا بسيار كوچك باشد. در حالي كه وزن كاني

بريل ممكن است تا 200 تن هم برسيد، برخي كاني‌ها تنها با پرتوهاي ايكس ديده مي‌شوند.

شكل كاني‌ها نيز بسيار گوناگون است.با وجود اين، زاويه‌هاي بين سطح‌هاي مشابه در

همه‌ي بلورهاي يك كاني همواره يكسان است. براي مثال، بلور نمك، چه بزرگ و چه

كوچك، همواره مكعبي شكل است و بين سطح‌هاي خود، زاويه‌ 90 درجه دارد.

سختي.

دانشمند اتريشي به نام فردريش موهس(1839-1773) مقياسي براي درجه‌ي سختي

كاني‌ها وضع كرد. مقياس او از درجه‌ي يك براي تالك(نرم‌ترين كاني) تا درجه‌ي 10 براي

الماس (سخت‌ترين كاني) است. بر اساس اين مقياس، سختي ناخن انسان، 5/2،

سكه‌ي مسي 5/3 و چاقوي فولادي قلم‌تراش، 5/5 است. اكنون با توجه با اين كه در

اثر كشيدن اين چيزها بر سطح كاني، در آن خراش ايجاد مي‌شود يا نه، سختي كاني را

اندازه مي‌گيرند و با توجه با سختي، كاني را شناسايي مي‌كنند.

رَخ(كليواژ).

رخ به شكستگي كاني‌ها در راستاي سطح صاف، پس از وارد شدن ضربه‌اي شديد،

مانند ضربه‌ي چكش، گفته مي‌شود. ميكا در يك جهت مي‌شكند و ورقه ورقه مي شود؛

كوارتز خورد مي‌شود؛ نمك خوراكي رخ سه جهتي قائم و كلسيت رخ سه جهتي غير

قائم دارد.

رنگ.

برخي كاني‌ها هميشه به يك رنگ ديده مي‌شوند. براي مثال، طلا همواره زرد، مالاكيت،

گرافيت هميشه سياه و مالاكيت به رنگ سبز فيروزه‌اي است. رنگ را بايد در سحي كه

به تازگي شكسته شده است، مشاهده كرد. زيرا هوازدگي رنگ سطح رويي را تغيير

مي‌دهد.

اثر بر چيني بدون لعاب.

در اين روش كاني را بر چيني بدون لعاب( پشت نعلبكي بخشي كه لعاب ندارد) مي‌كشند

تا لايه‌ي نازكي از آن بر سطح چيني بماند. كاني‌هاي نافلزي اثر بي‌رنگ يا به رنگ روشن

دارند و كاني‌هاي فلزي رنگ‌هاي تيره‌تري پديد مي‌آورند. براي مثال، كاني زرد رنگ پيريت،

رنگ سياه برجاي مي‌گذارد و اثر هماتيت، كه بيش‌تر به رنگ خاكستري و ساه است،

قرمز قهوه‌اي ديده مي‌شود.

جلا.

جلو يا درخشندگي سطح كاني نيز در شناسايي آن سودمند است. كاني‌هاي فلزي

نور را به‌خوبي بازمي‌تابانند و به اصطلاح جلاي فلزي دارند.

هاليت و كوارتز، جلاي شيشه‌اي و اوپال و اسفالريت، جلاي صمغي دارند.

چگالي(جرم‌حجمي).

براي به دست آوردن چگالي كاني‌ها، جرم آن‌ها را با ترازو و حجم را با استوانه‌ي درجه‌بندي

شده داراي آب، اندازه مي‌گيرند تا با تقسيم كردن جرم بر حجم، چگالي كاني به دست

آيد.

چگالي بيش‌تر كاني هاي سيليكاتي، كه بخشي زيادي از پوسته‌ي زمين را مي‌سازند،

حدود 5/2 تا 5/3 گرم بر سانتي‌متر مكعب است.

كاني‌هايي كه در ساختمان خود عنصرهاي سنگيني مانند سرب و باريوم دارند، داراي

چگالي بالايي هستند. براي مثال، چگالي گالن(PbS)،حدود 5/7 گرم بر سانتي‌متر مكعب

است.

شنبه 25 آذر 1391برچسب:,

:: 18:10 :: نويسنده : مدير ها

معرفي كاني ها

کانی چیست؟

كاني ماده‌ي طبيعي، غيرآلي، بلوري و جامد است كه در تركيب سنگ‌هاي پوسته‌ي زمين

يافت مي‌شود. برخي كاني‌ها از يك عنصر خالص و بسياري از آن‌ها از دو يا چند عنصر درست

شده‌اند. در هر صورت، كاني‌ها تركيب شيميايي معيني دارند. واژه‌ي كاني از واژه‌ي فارسي

كان گرفته شده است كه در زبان عربي به آن معدن گفته مي‌شود. بنابراين، كاني به ماده‌اي

گفته مي‌شود كه به طور طبيعي از معدن(كان) به دست مي‌آيد و معدن بخشي از پوسته‌اي

زمين است كه در آن‌جا به اندازه‌ي چشم‌گيري، كاني يافت مي‌شود. موادي مانند شيشه،

چيني، آلياژ‌هاي گوناگون، كه انسان‌ آن‌ها را ساخته است، و موادي مانند مرواريد صدف،

استخوان، عاج و بسياري ديگر، كه جان‌داران مي‌سازند، كاني نيستند.

ويژگي‌هاي كاني‌ها

كاني‌ها چيزهاي همگني هستند؛ يعني، ويژگي‌هاي فيزيكي و شيميايي همه‌ي ذره‌هاي

سازنده‌ي آن‌ها، يكسان است. براي مثال، اگر يك قطعه هاليت(نمك خوراكي) را به ذره‌هاي

بسيار كوچكي بشكنيم، همه‌ي ذره‌هاي به دست آمده، مزه‌ي شوري دارند، به سادگي در

آب حل مي شوند و ديگر ويژگي‌هاي نمك را نشان مي‌دهند.

كاني‌ها مواد بلوري و جامدي هستند؛ يعني، ذره‌هاي سازنده‌ي آن‌ها بر اساس نظم و قانون

معيني كنار هم قرار گرفته‌اند؛ به نحوي كه، همه‌ي سطح‌هاي بيروني يك كاني، صاف است.

شكل بلوري و منظم كاني‌ها از آرايش اتم‌ها و مولكول‌هاي دروني آن‌ها ناشي مي‌شود.

هر كاني تركيب شيميايي ثابتي دارد. براي مثال، پيريت هميشه FeS2 و كلسيت CaCO3 همواره

است. البته، در برخي كاني‌ها ممكن است نسبت برخي عنصرها تغيير كند.

براي مثال، در كاني الوين( FeMgSiO4 ) ممكن است درصد آهن و منيزيم از بلوري به بلوري ديگر،

از صفر تا صد درصد تغيير كند.

برخي كاني‌ها، مانند طلا، از يك عنصر درست شده‌اند. البته، طلا كم‌تر به صورت خالص يافت

مي‌شود. بلورهاي مكعبي و زرد رنگ طلا، اگر با نقره همراه باشند، روشن‌تر و اگر با مس

همراه باشند، قرمزتر به نظر مي‌رسند. بسيار از كاني‌ها از دو يا چند عنصر متفاوت هستند

كه با هم مخلوط شده و ماده‌ي مركبي به وجود آورده‌اند. براي مثال، فراوان‌ترين كاني، يعني

كوارتز، تركيبي از سيليسيم و اكسيژن است.

شكل‌گيري كاني‌ها

كاني‌ها از پيوندهاي گوناگون بين اتم‌هاي عنصرها به وجود مي‌آيند. تا كنون 92 عنصر در

طبيعت شناسايي شده است. از بين اين 92 عنصر طبيعي، 8 عنصر اكسيژن، سيليسيوم،

آلومينيوم، آهن، كلسيم، سديم، پتاسيم، و منيزيم، حدود 5/98 درصد كاني‌ها را مي‌سازند.

از تركيب‌شدن اين عنصرها با هم، كاني‌ها گوناگوني به وجود مي‌آيد.

براي مثال، از تركيب شدن اكسيژن با سيليسيوم، اكسيد سيليسيوم SiO2 (كوارتز) و از

تركيب‌شدن اكسيژن، سيليسيوم، منيزيم و آهن، الوين ( FeMgSiO4 ) به دست مي‌آيد.

كاني‌ها علاوه بر اين كه از نظر تركيب شيميايي با هم تفاوت دارند، از نظر شكل ظاهري، رنگ،

اندازه و ديگر ويژگي‌ها نيز تفاوت‌هاي زيادي با هم دارند. اين تفاوت‌ها از چگونگي شكل‌گيري

آن‌ها برمي‌خيزد. برخي كاني‌ها از سرد شدن ماده‌ي مذاب به دست مي‌آيند. همه‌ي

كاني‌هاي سنگ‌هاي آذرين، مانند كوارتز، فلدسپات، ميكا و الوين، اين گونه به وجود مي‌آيند.

برخي ديگر از كاني‌ها از سرد شدن بخار در سطح سنگ‌ها يا شكاف‌هاي موجود در آن‌ها به

وجود مي‌آيند. سرد شدن گاز گوگرد در قله‌هاي آتش‌فشاني دماوند و تفتان، نمونه‌اي از اين

فرايند است. كاني‌ها ديگري از بخار شدن محلول‌هايي به وجود مي‌ايند كه به اندازه‌ي اشباع

رسيده‌اند. براي مثال، از بخار شدن آرام‌ درياچه‌هاي مركزي ايران، نمك و گچ به دست مي‌آيد.

برخي كاني‌ها از واكنش‌هاي شيميايي يون‌ها در آب به وجود مي‌آيند.

براي مثال، در درياهاي گرم، يون كلسيم(+2 Ca) با يون كربنات(+CO32)تركيب مي‌شود و كاني

كلسيت(CaCO3) ته‌نشين مي‌شود. برخي كاني‌ها نيز پيامد تخريب شيميايي كاني‌ها ديگر

هستند. براي مثال، از تجزيه‌ي شيميايي فلدسپات‌ها، كاني‌هاي رستي(كاني‌هاي

تشكيل‌دهنده‌ي خاك) به وجود مي‌آيند.

شنبه 25 آذر 1391برچسب:,

:: 18:8 :: نويسنده : مدير ها

کانی کروندوم

بچه ها این همون کانیه که استادمون میگفت که 3میلیارد می ارزه برین حالشو ببرید...

ارسال شده توسط M.kh

شنبه 25 آذر 1391برچسب:کانی کروندوم ,

:: 17:46 :: نويسنده : مدير ها

يك ايميل ساده

مرد بیکاری برای سِمَتِ آبدارچی در مایکروسافت تقاضا داد. رئیس هیئت مدیره مصاحبه‌ش کرد و تمیز کردن زمین‌ رو به عنوان نمونه کار دید و گفت: «شما استخدام شدین، آدرس ایمیل‌تون رو بدین تا فرم‌های مربوطه رو واسه‌تون بفرستم تا پر کنین و همین‌طور تاریخی که باید کار رو شروع کنین

مرد جواب داد: «اما من کامپیوتر ندارم، ایمیل هم ندارم

رئیس هیئت مدیره گفت: «متأسفم. اگه ایمیل ندارین، یعنی شما وجود خارجی ندارین. و کسی که وجود خارجی نداره، شغل هم نمی‌تونه داشته باشه

مرد در کمال نومیدی اونجا رو ترک کرد. نمی‌دونست با تنها 10 دلاری که در جیب‌ش داشت چه کار کنه. تصمیم گرفت به سوپرمارکتی بره و یک صندوق 10 کیلویی گوجه‌فرنگی بخره. یعد خونه به خونه گشت و گوجه‌فرنگی‌ها رو فروخت. در کمتر از دو ساعت، تونست سرمایه‌ش رو دو برابر کنه. این عمل رو سه بار تکرار کرد و با 60 دلار به خونه برگشت. مرد فهمید می‌تونه به این طریق زندگی‌ش رو بگذرونه، و شروع کرد به این که هر روز زودتر بره و دیرتر برگرده خونه. در نتیجه پول‌ش هر روز دو یا سه برابر می‌شد. به زودی یه گاری خرید، بعد یه کامیون، و به زودی ناوگان خودش رو در خط ترانزیت (پخش محصولات) داشت

5 سال بعد، مرد دیگه یکی از بزرگترین خرده‌فروشان امریکاست. شروع کرد تا برای آینده‌ی خانواده‌ش برنامه‌ربزی کنه، و تصمیم گرفت بیمه‌ی عمر بگیره. به یه نمایندگی بیمه زنگ زد و سرویسی رو انتخاب کرد. وقتی صحبت‌شون به نتیجه رسید، نماینده‌ی بیمه از آدرس ایمیل مرد پرسید. مرد جواب داد: «من ایمیل ندارم.»

نماینده‌ی بیمه با کنجکاوی پرسید: «شما ایمیل ندارین، ولی با این حال تونستین یک امپراتوری در شغل خودتون به وجود بیارین. می‌تونین فکر کنین به کجاها می‌رسیدین اگه یه ایمیل هم داشتین؟

مرد برای مدتی فکر کرد و گفت: آره! احتمالاً می‌شدم یه آبدارچی در شرکت مایکروسافت.

شنبه 25 آذر 1391برچسب:,

:: 17:57 :: نويسنده : مدير ها

حكمت خدا

      تنها نجات یافته کشتی، اکنون به ساحل این جزیره دور افتاده، افتاده
            بود.
            او هر روز را به امید کشتی نجات، ساحل را و افق را به تماشا می نشست.
            سرانجام خسته و نا امید، از تخته پاره ها کلبه ای ساخت تا خود را از
            خطرات مصون بدارد و در آن لختی بیاساید.
            اما هنگامی که در اولین شب آرامش در جستجوی غذا بود، از دور دید که
            کلبه اش در حال سوختن است و دودی از آن به آسمان می رود.
            بدترین اتفاق ممکن افتاده و همه چیز از دست رفته بود.
            از شدت خشم و اندوه در جا خشک اش زد. فریاد زد:
            « خدایــــــــــــا! چطور راضی شدی با من چنین کاری بکنی؟ »
            صبح روز بعد با صدای بوق کشتی ای که به ساحل نزدیک می شد از خواب پرید.

            کشتی ای آمده بود تا نجاتش دهد. مرد خسته، و حیران بود.
            نجات دهندگان می گفتند:
            "خدا خواست که ما دیشب آن آتشی را که روشن کرده بودی ببینیم"

شنبه 25 آذر 1391برچسب:,

:: 17:49 :: نويسنده : مدير ها

ليوان رو زمين بگذار!

استادى در شروع کلاس درس، لیوانى پر از آب به دست گرفت. آن را بالا گرفت که همه ببینند. بعد از شاگردان پرسید: به نظر شما وزن این لیوان چقدر است؟ شاگردان جواب دادند ۵٠ گرم، ١٠٠ گرم، ١۵٠ گرم.
استاد گفت: من هم بدون وزن کردن، نمی‌دانم دقیقاً وزنش چقدر است. اما سوال من این است: اگر من این لیوان آب را چند دقیقه همین طور نگه دارم، چه اتفاقى خواهد افتاد.
شاگردان گفتند: هیچ اتفاقى نمی‌افتد.
استاد پرسید: خوب، اگر یک ساعت همین طور نگه دارم، چه اتفاقى می‌افتد؟
یکى از شاگردان گفت: دست‌تان کم‌کم درد می‌گیرد.
حق با توست. حالا اگر یک روز تمام آن را نگه دارم چه؟
شاگرد دیگرى جسارتاً گفت: دست‌تان بی‌حس می‌شود. عضلات به شدت تحت فشار قرار می‌گیرند و فلج می‌شوند. و مطمئناً کارتان به بیمارستان خواهد کشید و همه شاگردان خندیدند.
استاد گفت: خیلى خوب است. ولى آیا در این مدت وزن لیوان تغییر کرده است؟
شاگردان جواب دادند: نه
پس چه چیز باعث درد و فشار روى عضلات می‌شود؟ من چه باید بکنم؟
شاگردان گیج شدند: یکى از آنها گفت: لیوان را زمین بگذارید.
استاد گفت: دقیقاً. مشکلات زندگى هم مثل همین است.
اگر آنها را چند دقیقه در ذهن‌تان نگه دارید، اشکالى ندارد. اگر مدت طولانی‌ترى به آنها فکر کنید، به درد خواهند آمد.
اگر بیشتر از آن نگه‌شان دارید، فلج‌تان می‌کنند و دیگر قادر به انجام کارى نخواهید بود.
فکر کردن به مشکلات زندگى مهم است. اما مهم‌تر آن است که در پایان هر روز و پیش از خواب، آنها را زمین بگذارید.
به این ترتیب تحت فشار قرار نمی‌گیرید، هر روز صبح سرحال و قوى بیدار می‌شوید و قادر خواهید بود از عهده هر مسئله و چالشى که برایتان پیش می‌آید، برآیید!
دوست من، یادت باشد که لیوان آب را همین امروز زمین بگذار. زندگى همین است!

شنبه 25 آذر 1391برچسب:,

:: 17:46 :: نويسنده : مدير ها

بوی شوم امتحان آید همی, یار صفر مهربان آید همی

ما ز تعلیم وتعلم خسته ایم،دل به امید تقلب بسته ایم

مابرای کسب مدرک آمدیم،نی برای درک مطلب آمدیم !

مثلا بامزه بود...

همين!

شنبه 25 آذر 1391برچسب:,

:: 17:31 :: نويسنده : مدير ها

کپه داغ

حوضه‌ی كپه داغ

حوضه‌ی نفتی دیگر مورد مطالعه حوضه‌ی كپه‌داغ در شرق گرگان و شمال شرق ایران است كه دارای سیستم‌های نفتی مختلفی شامل پوش سنگ ، سنگ مخزن و سنگ منشأ می‌باشد.

سنگ های مخزن و پوش سنگ ها در حوضه‌ی كپه داغ

ارزیابی سنگ‌های مخزن در حوضه‌ی كپه‌داغ بر اساس بررسی‌های دقیق دستگاهی تخلخل و تراوایی صورت نگرفته است، بلكه بر مبنای بررسی‌های صحرایی و مطالعه مقاطع نازك (مقاطع نازك در واقع نمونه گرفته شده از سنگ یك سازند است كه آن را به مقاطع بسیار نازك تبدیل كرده تا در زیر میكروسكوپ قابل مطالعه باشند) استوار می‌باشد. سنگ‌های مخزن و پوش سنگ آن‌ها در منطقه به دو گروه سنگ مخزن‌های مربوط به دوران مزوزئیك (mesozoic) است كه احتمالا در تمام حوضه كپه‌داغ گسترش و توسعه یافته‌اند و دیگری سنگ مخزن‌های دوران پالئوزویك (paleozoic) است كه تنها در محدوده‌ی جنوب غرب كپه‌داغ شناسایی شده‌اند.

شنبه 25 آذر 1391برچسب:,

:: 17:5 :: نويسنده : مدير ها

تعاریف و ویژگیهای مناطق خشک، کویر و بیابان

پرویز کردوانی

چکیده

حدود90% کشور عزیزمان (ایران) را، مناطق خشک تشکیل می‏دهند وعرصه های وسیعی از آنهارا،نواحی مختلف کویری وبیابانی شامل می‏شوند .درباره‏مسائل این وسیع ترین بخش مملکت ،طرحهای تحقیقاتی متعددی اجرا می‏شود ،سخنرانیها ومقالات بسیاری ارائه می‏گردند وکتابهای زیادی چاپ ومنتشر می‏شوند....امامتاسفانه در اغلب منابع مشاهده می‏شود که با ویژگیهای مناطق خشک وانواع آنها آشنانیستند، کویر رابابیابان عوضی می‏گیرند ویا کویر راهمان بیابان می‏پندارند ،بیابان را"صحرا" می‏نامند وخلاصه با بسیاری مفاهیم و خصوصیات درباره انواع مختلف مناطق خشک وبه ویژه نواحی کویری وبیابانی ،آشنا نیستند.بدیهی است که این عدم شناخت کامل از ویژگیهای مساحتِ وسیعی از کشور ،مسائلی رادر زمینه‏های مختلف به وجود می‏آورد . بر این اساس نگارنده سعی کرده است با استفاده از 4-3 دهه کار وتجربه ونیز مسافرتهای متعدد به مناطق مختلف خشک وکویری وبیابانی ایران وجهان ،طی این مقاله ابتدا به تعریف و طبقه‏بندی انواع مختلف مناطق خشک بپردازد ،آنگاه کویر وبیابان را که در دل مناطق خشک قراردارند،از جنبه های مختلف (تعاریف، مفاهیم ، ویژگیها وچگونگی پیدایش و...) مورد مطالعه وشناخت قراردهدوفرق بیابان با کویر وبیابان با صحرا... را مشخص کند. خلاصه ،هدف اصلی این مقاله تذکر اشتباههاوبیان تعاریف صحیح برای بیابان وکویر وصحراو آشناکردن علاقه مندان با ویژگیهای مناطق خشک وکویری وبیابانی ونیز اشاره ای به راههای بهره برداری از امکانات واستعدادهای طبیعی وهمچنین مناظر زیبای آنها برای جلب توریست وتوسعه اقتصادی واجتماعی وفرهنگی است.

آب وهوای مرطوب وآب وهوای خشک وجایگاه کویر وبیابان درآنها

به طور کلّی ،آب وهوای کره زمین را از لحاظ وضعیت بارندگی می‏توان به دونوع یا تیپ ⁽¹⁾ اصلی تقسیم کرد: آب وهوای مرطوب وآب وهوای خشک : قبل از شرح درباره مناطق خشک، ابتدا به طور خیلی خلاصه ویژگی مناطق مرطوب ومرز آن با مناطق خشک را شرح داده وتعیین می‏کنیم تا ویژگی وموقعیت مناطق خشک کاملاً مشخص شود.

1- آب وهوای مرطوب

اقلیم شناسان ،مناطقی رادارای آب وهوای مرطوب می‏دانند که متوسط بارش سالانه آن بیش از مقدار تبخیر وتعرّق بالقوه سالانه آن باشد ومناطقی راخشک به حساب می‏آورند که عکس شرایط مذکور حاکم باشد یعنی مقدار تبخیر وتعرّق بالقوه سالانه آن بیش از متوسط مقدار بارش سالانه آن باشد (منبع شماره 19) و 500 میلی مترمتوسط بارش سالانه رامرز بین مناطق خشک ومرطوب تعیین کرده‏اند، به این معنی که اگرمنطقه‏ای بیش از 500 میلی متر ،متوسط بارش سالانه آن باشد،آن منطقه‏را مرطوب می‏نامند واگرکمترازاین‏مقدارباشد،به آن منطقهخشک می‏گویند. کویروبیابان در این مناطق (خشک) واقع شده‏اند ومناطق مرطوب به‏دلیل بیشتر بودن بارش از تبخیر وتعرق بالقوه ،کویر وبیابان ندارند.

چون موضوع بحث ما دراین مقاله درباره کویر وبیابان است( که در داخل مناطق خشک وجود دارند)، از توضیح بیشتر درباره شرایط اقلیمی مناطق مرطوب ،خودداری می‏کنیم وادامه بحث را به مناطق خشک اختصاص می‏دهیم تابه موضوع اصلی مقاله ،یعنی کویر و بیابان برسیم .

2- آب وهواهای خشک ،تعاریف وتقسیم بندی آنها از دیدگاههای مختلف وجایگاه بیابان در آن :

طبقه بندی از لحاظ مقدار بارش (از دیدگاه اقلیم شناسان ) :

مناطق خشک که طبق تقسیم بندی یا طبقه بندی اقلیم شناسان ، مقدار متوسط بارش سالانه آن کمتر از 500 میلیمتر است ، خود به چهار ناحیه (Region) قابل تقسیم است : نواحی نیمه خشک،نواحی خشک ،نواحی نیمه بیابانی ونواحی بیابانی (11 ص 19) که در جدول زیر (شماره 1)مقدار بارش سالانه هریک ،ذکر شده است :

جدول شماره 1 - طبقه بندی مناطق خشک از لحاظ مقدار بارش سالانه

ردیفنوع‏ناحیه	متوسط‏بارش‏سالانه(میلیمتر)
1-نواحی‏نیمه‏خشک Semiarid regions450-250
2-نواحی خشک Arid regions250-100
3-نواحی نیمه بیابانیSemi desert regions100-50
4-نواحی بیابانی (بیابانهای واقعی)Desertsکمتر از 50

معمولا بیابانهای واقعی ،یعنی نواحی بامتوسط بارندگی کمتر از 50 میلی‏متردر سال را به دودسته تقسیم می‏کنند، (منابع شماره‏های 25 و 18) :

- بیابانهای فوق العاده خشک (Extreme arid deserts): متوسط بارشسالانه 50-20 میلی متر.

- بیابانهای بیش از حدّ خشک (Hyper arid deserts): متوسط‏بارشسالانه، کمتر از 20 میلی متر.

به موجب طبقه‏بندی مزبور ( جدول بالا) به عنوان مثال به مناطقی نیمه خشک گفته می‏شود که متوسط بارش سالانه آن بین 250 تا450 میلی متر باشد والی آخر ... واین تقسیم بندی آب وهوا،ازدیدگاه اقلیم شناسان است .اما اگر توزبع بارندگی راهم درآن دخالت دهیم که از نظر کشاورزی بسیارمهم است به تعریفهاو تقسیم‏بندی‏های دیگری می‏رسیم زیرا علاوه برمقدار بارش، توزیع زمانی آن نیز بسیار حائز اهمیت می‏باشد برای این که به عنوان مثال ،زراعت دیمی (با آب باران) سالانه وحتی بیشتر ازآن ، در فصل پائیز وزمستان ببارد ولی در بهار نبارد ویاخیلی کم وناکافی ببارد، در چنین شرایطی ،از نظر اقلیم شناسان یا سازمان هواشناسی آن منطقه ، سال مطلوب یا سال پر بارانی بوده ولی از نظر کشاورزی ،نامساعد ودرآن شرایط خشکی حاکم بوده‏است (7).

بنابراین ،طبقه‏بندی آب وهوا باتوجه به توزیع بارندگی تعریف و ویژگیهای نواحی مختلف به این شرح خواهد بود:

نواحی : توزیع بارندگی وشرایط از لحاظ کشاورزی

مرطوب :بارندگی در تمام ماههای سال صورت می‏گیردو زراعت بدون آبیاری امکانپذیراست

مانند: نواحی شمالی کشور از گرگان تاآستارا

نواحی نیمه خشک :بارندگی در چند فصل از سال صورت می‏گیرد (پائیز ، زمستان وبهار)زراعت دیمی امکانپذیر است.امادر تابستان باید زراعت آبیاری شود.

مانند : از کرج به سمت شمال - شمال غرب وغرب (قزوین آذربایجانها،کردستان ،کرمانشاه) .منطقه البرز- شمال خراسان- شیراز...

براساس این طبقه‏بندی حتی مناطقی مانند کوهرنگ که 1000 میلیمتر بارندگی دارد ولی درتمام طول سال نمی‏بارد یک منطقه نیمه‏خشک‏است. مناطقی که درآن فقط حتی یک ماه از سال بارندگی ندارد، جزء مناطق نیمه خشک به حساب می‏آید.

نواحی خشک :فقط چند بار بارندگی در طول سال صورت می‏گیرد (فصلهای مرطوب ندارد ولذا ،زراعت دیمی ، امکانپذیرنیست) مانند: از تهران تا نزدیک مشهد(گرمسار - سمنان - دامغان ...)از تهران تاقم کاشان ،نطنز ،اردستان. از تهران تاقم ،اصفهان ....

نواحی نمیه بیابانی درطول سال بدون بارندگی نیست ولی ممکن است که در طول سال، حتی یک "بارندگی موثر" هم،صورت نگیرد .( بارندگی مؤثر یعنی، هواآنقدر نبارد که آب حاصل از بارندگی نتواند به منطقه ریشه گیاه برسدو در رشد گیاه برسد ودر ریشه گیاه موثر واقع بشود(1) . معمولاً باید 20-15 میلی‏متر ببارد تابتواند به عمق 15-10 سانتیمتری زمین یعنی به منطقه ریشه گیاه برسد. در نواحی نیمه بیابانی امکان دارد که در طول یکسال ،یک چنین بارندگی هم اتفاق نیفتند

مانند :نواحی یزد ،نائین. حواشی بیابان لوت (شهداد - کشیت،فهرج ) وغیره .

نواحی بیابانی در این نواحی امکان دارد که در طول یک سال ویا سالها (بیابانهای واقعی): بارندگی صورت نگیرد، روی همین اصل ،عربها به بیابان بحر بلاماء( دریای بدون آب ) هم می‏گویند!

ما در ایران فقط سه ناحیه بیابانی داریم که متوسط بارش سالانه آن کمتر از50 میلی‏متر یا در این حدود است : بیابان لوت که بزرگترین بیابان ایران است .میرجاوه که حدود 30 میلی‏متر متوسط بارش سالانه آن است ولوتک زابل که درحدود 50 میلی‏متر بارندگی سالانه دارد(بطور متوسط).

در طول پنج سال تحقیق در بیابان لوت ایران (از 50-1346) به این نتیجه رسیدیم که در بیابان لوت ایستگاه هواشناسی وجود ندارد ولی این بیابان می‏تواند از خشک‏ترین بیابانهای جهان وحتی گرمترین نقطه کره‏زمین باشد (31)و(13) اما در گزارشهای تحقیقاتی آمده که بیابان آریکا (Arica) درآمریکای جنوبی (کشورپرو) پس‏از 19 سال فقط 5/0 میلی‏متر بارش داشته و در بیابان آتاکاما Atacama، منطقه پونا(Puna)، (کشور شیلی) به مدت 29 سال (1852-1823) بارندگی صورت نگرفته است(15 ص 35).

قابل‏ذکراست‏که ناحیه‏ای در دنیا وجود ندارد که به کلّی فاقد بارندگی باشد(19). مناطقی وجود دارد که ممکن‏است سالها درآن بارندگی صورت نگیرد ولی متوسط بارش سالانه آن خیلی ناچیز باشد.به عنوان مثال لیبی جنوبی رامی‏توان نام برد که متوسط بارش سالانه آن حدود 5 میلی‏متر است(2). در چنین مناطقی امکان دارد که بارش چند سال آن ،ظرف چند روز ویا حتی چند ساعت ببارد (23). حتی امکان دارد که باران ببارد وآنقدر کم باشد که به علت گرمی وخشکی شدید "هوا، نتواند به زمین برسد ودر هوا تبخیر شود. عربها به این‏نوع‏بارانها،بارانهای‏جنّیمی‏گویند(31). در بعضی نواحی بیابانی "بارندگی پنهان" صورت می‏گیرد،به این معنی که امکان دارد سالها درآن منطقه بارندگی صورت نگیرد وایستگاه هواشناسی هیچگونه ریزش جوی را نتوانسته ثبت کند ولی به گیاهان آن منطقه به اندازه کافی رطوبت رسیده که بتواند شاداب به حیات خود ادامه دهند. دراین شرایط ،آب مورد نیاز گیاه ازطریق تقطیر شبنم وتبدیل آن به آب تامین شده است.(بارندگی پنهان) (3).

اول - بیابان : انواع و ویژگیهای آن

بنابر آنچه تا اینجا درباره مناطق خشک نوشتیم، بیابان، قسمتی ازمناطق خشک است وبه نواحی گفته میشود که متوسط بارش سالانه آن کمتر از 50 میلی متر است‏و امکان دارد در طول سال ویاسالها، به کلّی فاقد بارندگی باشد(تعریف بیابان از نظر اقلیم شناسی). در چنین شرایطی ،امکان دارد منطقه از لحاظ آب فقیر ویابه کلّی فاقد بارندگی باشد (به عنوان مثال بیابان لوت رامی‏توان نام بردکه فقط دارای پنج چشمه است که آب تمامی آنها شور است ویک رود دائمی (بنام رود شور بیرجند) در آن جریان دارد که براثر گرماوتبخیر شدید سرانجام خشک شده ونمکزار ( نمکزار شهداد) تبدیل می‏گردد وازنمک آن بهره‏برداری می‏شود (10)

درمنطقه ای که سالها باران نمی بارد (بیابان)، آن منطقه معمولاً از لحاظ پوشش گیاهی فقیروحتی مساحتهای وسیعی از آن به کلی فاقد گیاه است (تعریف بیابان از نظر گیاه‏شناسی) باز،بهترین مثال بیابان لوت ایران است که قسمت مرکزی آن به طول 200 وعرض 150 کیلومتر (به استثناء یک قطعه کوچک) به کلّی فاقد گیاه است (16) و(9).

در نواحی بیابانی که ممکن است در طول سال ویاسالها بارندگی صورت نگیرد و بارش چند سال آن ظرف چند روزویا چندساعت ببارد، فرسایش آبی وبادی بسیار شدید است (تعریف بیابان از لحاظ ژئومرفولوژی).

بنابراین از دیدگاههای مختلف بیابان به مناطقی اطلاق میشود که:متوسط بارش سالانه آن کمتر از 50 میلی‏متر باشد و در طول سال و یا سالها درآن بارندگی صورت نگیرد، از لحاظ پوشش گیاهی بسیار فقیر و یا مساحتهای وسیعی از آن بدون گیاه باشد، از آن شدید باشد و...

اما بیابان ازدیدگاه اکولوژیستها(کارشناسان سامان ملل متحّد) تعریف دیگری دارد: مناطقی رابیابان می‏نامند که فعالیت موجودات زنده (گیاه،انسان،حیوان)

درآن کم باشد :

الف - درمورد گیاهان :

مناطقی را که پوشش گیاهی آن درحال از بین رفتن است، می‏گویند در حال بیابانی شدن(Desertification) است واگر پوشش گیاهی آن خیلی تُنک شد (به کمتر از 10% رسید) ویا به کلّی از بین رفت ، می‏گویند این ناحیه یا سرزمین به بیابان (Desert) تبدیل شد.

ب - درمورد انسانها :

درمواردی که یک روستابه علت مهاجرت شدید درحال تخلیه شدن است می‏گویند این روستا ،دارد به بیابان تبدیل می‏شود واگر به کلّی خالی از سکنه شد، می‏گویند به بیابان تبدیل شد ( در حالی که در چنین شرایطی از لحاظ پوشش گیاهی ، غنی می‏شود زیرا دیگر انسان ویاحیوانی ازاو در آنجا وجود ندارند که موجب ازبین رفتن پوشش گیاهی شوند.

ج - درمورد حیوانات

حیوانات بردودسته اند : خشکی زی وآبزی : اگربه عنوان مثال به هر علتی حیوانات خشکی زی آن منطقه مانندآهو،گوزن، گورخر وامثال اینها ازبین بروند،می‏گویند آنجا به بیابان تبدیل شد . وحتی اگر موجودات زنده یک دریاچه (موجودات آبزی) براثر ریختن فاضلاب یا پسابِ آلوده صنعتی وشهری در حال از بین رفتن باشند، گویند این دریاچه در حال بیابانی شدن است واگرتمام موجودات زنده آن مردند ، می‏گویند این دریاچه به بیابان تبدیل شده است. لذا ازدیدگاه اکولوژیست‏ها کم شدن فعالیت موجودات زنده نشانه بیابان زائی است .براین اساس است که در یک منطقه مرطوب مانند رشت که در هیچ کجای آن اثری ازبیابان دیده‏نمی‏شود، اگر دراین منطقه جنگلها ازبین بروند می‏گویند به "بیابان سبز" تبدیل شده‏است.

تقسیم بندی انواع بیابانها

بیابانها را برمبناهای گوناگون به انواع مختلف تقسیم بندی می‏کنند:

(1)انواع بیابانها براساس عوامل مؤثر درپیدایش آنها: بیابانهای طبیعی و بیابانهای انسانی

بعضی ها معتقدند که بیابانها یا سرزمینهای فاقد گیاه ویا فقیر از لحاظ گیاه یابه طور طبیعی ویابراثر فعالیت‏های انسان به وجود آمده‏اند وبراین اساس بیابانها رابه دودسته تقسیم می‏کنند:

بیابانهای‏طبیعی(Natural Deserts) و بیابانهای ناشی ازفعالیت انسان (Human Deserts) به این معنی که بعضی نواحی براثر عوامل طبیعی (نامساعد بودن اقلیم وغیره) ازلحاظ پوشش گیاهی فقیر شده‏اند وبرخی دیگر در نتیجه استفاده‏بی‏رویه انسان ویا دامهایشان پوشش گیاهی آن نابود ویافقیر گردیده‏اند. و در مورد بیابانهای انسانی، جمله‏ی شاتوبریان فیلسوف فرانسوی را هم که گفته‏اند: «جنگلها، قبل از انسان و بیابانها بعد از انسان به وجود آمده‏اند"، برای اثبات ادعای خود، گواه می‏گیرند!. در اینجا باید گفت که ممکن است این جمله، قشنگ باشد ولی واقعیت ندارد زیرا بیابانها خیلی قبل از خلقت انسان، به وجود آمده‏اند(21). بیابانها یعنی سرزمینهای وسیع فاقد گیاه، توسط انسان به وجود نیامده‏اند بلکه همانطوری که در صفحه‏های آینده شرح خواهیم داد، به طور طبیعی به وجود آمده‏اند و انسان، در پیشروی (توسعه) و پسروی(عقب نشینی) بیابان دخالت داشته است(28) به عبارت دیگر، در منطقه‏ای بیابان (سرزمینهای وسیع فاقد گیاه) وجود داشته ولی ممکن است انسان با از بین بردن پوشش گیاهی آن، نواحی فاقد و یا فقیر از لحاظ گیاه را بیشتر و یا وسیعتر کرده باشد که در این صورت می‏گویند "پیشروی بیابان" (Desertification) اماامکان دارد که عمل عکس آن هم اتفاق افتاده باشد، یعنی به عنوان مثال با اجری طرح بیابان زدائی (dédesertification) و کاشتن بوته و درختچه و غیره برعرصه‏های دارای پوشش گیاهی افزوده باشند

(پسروی بیابان) کما اینکه مسئولان سازمان جنگلها و مراتع کشور مدعی هستند که از آغاز دهه 1340 که برنامه بیابان زدائی در ایران شروع شد تا سال 76، بیش از 10 میلیون هکتار از عرصه‏های فاقد گیاه مناطق خشک کشور،"بیابان‏زدائی" یا جنگلکاری شده است.

اماحقیقت این است که بیابانها یعنی سرزمینهای فاقد گیاه و یا فقیر از لحاظ گیاه، همه طبیعی هستند، یعنی عوامل طبیعی در پیدایش آنها، موثر بوده‏است(21) و آنها را بر اساس عوامل به وجود آورنده می‏توان به دو دسته تقسیم کرد:"بیابانهای اقلیمی و بیابانهای خاکی :

- بیابانهای اقلیمی (Climatic Deserts)

بیابانهای اقلیمی ،سرزمینهائی هستند که براثر خشک ونامساعد بودن شرایط آب و هوائی ،دارای پوشش گیاهی کم یافاقد آن (بیابان) شده‏اند. به عنوان مثال، اگر یزد، یک منطقه نیمه بیابانی و لوت، یک منطقه بیابانی است علت آن اینست که آب و هوای این مناطق، خشک و کم باران است.اما "رشت" چون یک منطقه مرطوب و پرباران بوده ، بیابان نشده است.

بیابانهای خاکی (Edaphic Deserts)

بیابانهای خاکی به سرزمینهائی اطلاق می‏شود که به علت نامساعد بودن خاک، از لحاظ پوشش گیاهی فقیر ویابه کلی فاقد آن شده‏اند.به عنوان مثال در منطقه یزد که حدود 80 میلی متر بارش سالانه دارد یک قسمت آن ممکن است دارای پوشش گیاهی باشد وقسمت دیگر باهمان شرایط اقلیمی فاقد گیاه باشد. به عنوان مثال قسمت ها یاعرصه هائی در این منطقه دارای پوشش گیاهی است که زمینهای آنجاماسه‏ای یا ماسه‏زارند زیرا ماسه‏ها قادرند بارش کم را هم در خود،نفوذ دهند(18) وچون کاپیلاریته یا قابلیت بالا آمدن آب از طریق لوله‏های موئین ، در ماسه خیلی ضعیف است،رطوبت حاصل از بارندگی برای مدت سه - چهارماه در

آنجا می‏ماند و حفظ می‏شود و به این ترتیب گیاه می‏تواند در طول چندماه از آن استفاده کند و به حیات خود ادامه‏دارد (عرصه‏های دارای گیاه). اما عرصه‏های فاقد گیاه (بیابان) ممکن است رسی،یا ریگی،یاگویری(نمکزار) و باشند زیرا بارش کم نمی‏تواند در زمین رسی نفوذ کند وفوراً تبخیر می‏شود.در سطح ریگزار نمی‏تواند در شرایط آب‏و هوای بسیار خشک (نیمه بیابانی) گیاه بروید، برای اینکه آبِ حاصل از بارندگی فوری تبخیر می‏شود و نمی‏تواند در زمین نفوذ کند (تقریباً مانند پیاده‏روهای سنگفرش شده در مناطق شهری). در زمین کویری (نمکزار) هم ممکن است گیاه نتواندبروید (اگر غلظت املاح از3% تجاوز کند) زیرا وجود زیاد املاح یا براثر خاصیت اسمزی شدید ویابه علت سمّی بودن ،مانع ازروئیدن گیاه میشود (4) و (26).

بنابراین سرزمینهائی که فاقد گیاه ویااز لحاظ گیاه بسیار فقیرهستند وبطور طبیعی این شرایط درآنجا حاکم شده یا عامل خشکی آب وهوا ویا جنس خاک ویاهردو به طور توام موثربوده‏اند.

تقسیم بندی انواع بیابانهابراساس شرایط دماورطوبت(بیابانهای‏ساحلی‏و

بیابانهای داخل خشکی)

بیابانها را از لحاظ توزیع در سطح کره زمین،می‏توان به دودسته تقسیم کرد: بیابانهای ساحلی وبیابانهای داخل خشکی

- دربیابانهای ساحلی (Littoral Desert) رطوبت نسبی هوازیاد است مانند بیابان نامِب در ساحل جنوب غربی آفریقا وبیابانهای آریکا وآتاکاما در ساحل غربی آمریکای جنوبی.رطوبت نسبی هوا. در این گونه بیابانهای ساحلی درمواقعی حتی به حدود 100% هم می‏رسد(23).ازاین رو،این گونه بیابانهارا بیابانهای مه ای هم می‏نامند.رطوبت زیاد هوامانع می‏شود که هوای این نوع بیابانها خیلی گرم بشود.در ایران ،مابیابان ساحلی نداریم امامنطقه نیمه بیابانی تاخشک داریم وآن به عنوان

مثال منطقه چابهار رامی‏توان نام برد که رطوبت نسبی آن هیچگاه از60% کمتر نمی‏شود ودر تابستان حتی به حدود 100% هم می‏رسد (6) و(8) ،به همین دلیل دمای آن به 45 درجه سانتی گراد در گرمترین ماه هم نمی‏رسد ،درحالی که در صفحه‏های آینده خواهیم دید که نواحی خشک یابیابانهای داخلی (خشکی) به شدت گرم می‏شوند ودمای هوای بعضی از نقاط آنها در فصل تابستان ،درسایه از 65 درجه سانتی گراد هم تجاوز می‏کند(گرمترین بیابان دنیا)

اماهوای بیابانهای داخل خشکی (Continental Desert) ،معمولاً از رطوبت نسبی کمی برخوردار است. به عنوان مثال در گزارشهای تحقیقاتی آمده است که رطوبت نسبی هوای صحرا(آفریقا) درفصل تابستان به 5% می‏رسد(23) و (22) و در برخی دیگر بیابانها به عنوان مثال در آسودان مصربه نزدیک صفر درصد پائین می‏آید.(17)

کم بودن رطوبت نسبی هوا وامکان رسیدن تشعشات زیاد خورشید (تا 95%) به سطح زمین دراین گونه بیابانها(28) شرایطی رابه وجود می‏آورند که اختلاف دمای شبانه روزوسالانه این مناطق بسیار زیاد است: بررسیهانشان داده‏اند که اختلاف دما درشب وروز در صحرا (آفریقا) تاحدود 75 درجه سانتی گراد می‏رسد(23) و اختلاف دمای سالانه در بیابان موهاوی (Mohave Desert) در کالیفرنیای آمریکا بالغ بر 95 درجه سانتی گراد می‏گردد زیرا تابستانها دمای هوای به حدود 40 درجه و زمستانهابه 55- درجه سانتی گراد می‏رسد(22)

به طور کلی بیابانهایی راکه متوسط دمای سالانه آنها بیش از 18 درجه سانتی‏گراد باشد،بیابانهای گرم (Warm Deserts) وآنهایی که متوسط دمای سالانه شان از 18 درجه سانتی‏گراد کمتر می‏شود بیابانهای سردمی‏نامند.به عبارت دیگر ، می‏توان گفت بیابانهایی راکه در عرض جغرافیایی 30-0 درجه واقع شده‏اند بیابانهای گرمتامعتدل می‏نامند (مانند بیابانهای ایران ،صحرا،عربستان ،استرالیاوغیره) وبه بیابانهایی که در عرض جغرافیایی 50-30 درجه قرار دارندبیابانهای سرد

می‏گویند، مانند بیابانهای قره قوم وقزل قوم در ترکمنستان وازبکستان وبیابان تکله مکان درچین وبیابان‏های زلاند جدید وپاتاگونی شرقی (در آرژانتین). وخلاصه، بیابانهایی که در عرض جغرافیایی بیشتر از 50 درجه واقع شده‏اند،بیابانهای سرد هستند مانند بیابانهای آلاسکاوسیبری (1)

تا دهه‏ی 1960 میلادی، ربع الخالی (بیابان‏لوت) عربستان‏و درّه‏مرگ (DeathValley) آمریکا وعزیزی لیبی را گرمترین نقاط کره زمین می‏دانستند زیرا دمای هوای این بیابانها تابستانهادرسایه به 57 درجه سانتی گراد می‏رسد(23)و (16) . اما در اوایل دهه 1930 یک دانشمند اطریشی بنام Stratile Saure(استراتیل زاور)، دریک سفر به ایران ومنطقه اطراف بیابان لوت با یک محاسبه ثابت کرد که بیابان لوت ایران می‏تواند قطب حرارتی کره زمین باشد،زیرا هوای آن گرمتر ازهوای دره مرگ آمریکا ودیگر بیابانهای جهان (ربع الخالی عربستان وعزیزی لیبی)است(10) . بعدها ،کردوانی (نویسنده این مقاله) و همکاران در طول 5 سال تحقیق در بیابان لوت ایران (51-1346) دریافتند که پست ترین نقطه بیابان لوت از سطح دریا250 متر ارتفاع ندارد که استراتیل زاور آنطور تصورکرده‏بود(27) بلکه187مترارتفاع‏دارد.چون‏هرچه‏منطقه‏پست‏ترباشد، هوای آن گرمتر می‏شود (به ازاءهر 100 متر حدود 7/0-6/0 درجه سانتی‏گراد) بنابراین بیابان لوت گرمتر از آن است که استراتیل زاور فکر کرده‏بود.و حتی بعدها در نتیجه مطالعات بیشتر معلوم شد که پست‏ترین نقطه بیابان لوت 56 متر از سطح دریا ارتفاع دارد⁽¹⁾ لذا کردوانی (نویسنده مقاله) ثابت کرد که هوای بیابان لوت ایران بیشتراز 10 درجه سانتی‏گراد از هوای درّه مرگ آمریکا گرمترمی‏شود وامکان دارد از 65 درجه سانتی گراد (در سایه) هم تجاوز کند .بنابراین بیابان لوت ایران می‏تواند گرمترین نقطه کره زمین باشد.(13)

تقسیم بندی انواع بیابانهابراساس شکل ظاهری آنها (مرفولوژی)

جغرافیدانان،بیابانها را براساس شکل ظاهری به انواع مختلف تقسیم بندی می‏کنند (21) و(3)

(1) بیابانهای دشتی واشکال به وجودآمده براثر باد (فرسایش بادی) در سطح‏آن دربیابانهای دشتی یادشتهای بیابانها امکان دارد سطح زمین ازمواد مختلفی پوشیده شده باشد که به آن پوشش بیابانی (Desert Pavements) می‏گویند(23).بسته به اینکه این پوشش از چه موادی و چگونه باشد،بیابان یادشت از بیابان رابه همان نام می‏خوانند. این پوشش‏ها در نتیجه فرسایش بادی ظاهر می‏گردند یعنی باد ذرات ریز را با خود می‏برد و در سطح زمین، عرصه‏هایی، با پوشش ریگی و یا قلوه سنگی و یا سنگی به وجود آمده وظاهر می‏گردند. چون این پوششهای بیابانی برای اولین بار در صحرا(آفریقا) مورد مطالعه قرار گرفته‏اند لذا به همان نام محلی آنها، نامگذاری شده‏اند :

-بیابانهای سریری(ریگی) - بیابانهای رِقی(قلوه‏سنگی) و بیابانهای همّدائی (سنگی) ـ بیابانهای ماسه‏ای که ممکن است ماسه‏ها با حجم و اشکال متفاوت در سطح دشتهای نواحی بیابانی ظاهر گردند:

اگر تپه‏های ماسه به صورت هلالی شکل باشند = می‏گویند بیابانهای ماسه‏ای برخانی(هلالی‏شکل)، اگر شمشیری باشند، گویند بیابانهای ماسه‏ای سیفی و اگر طولی شکل باشند، گویند بیابانهای ماسه‏ای طولی شکل و....

ـ ریگ (عرّق). در مواردی توده‏های عظیم ماسه‏ای به عرض چندین کیلومتر و طول دهها کیلومتر در سطح دشتهای نواحی بیابانی مشاهده میشوند.عربها به این توده بزرگ ماسه‏ای عِرق (Erg) می‏گویند که جمع آنها می‏شود عارق . مانند عارق شرقی و غربی الجزایر.(21 ص 11)

در ایران به این سلسله‏های عظیم ماسه‏ای ریگ(ریق) می‏گویند. به عنوان مثال ریگ شتران واقع در بین یزد و طبس ریگ دُهُلی واقع در جنوب شرق بیابان لوت

(منطقه نر، شیر سر راه سمسور)، ریگ جن واقع در دشت کویر و غیره ... و خلاصه مهمترین و بزرگترین ریگ ایران که در شرق بیابان لوت مساحتی به طول 162 کیلومتر و عرض 52 کیلومتر را اشغال کرده وارتفاع هرم آن به 475 متر می‏رسد.

(2) بیابانهای دشتی و اشکال به وجود آمده بر اثر فرسایش آبی (و بادی) در سطح آن چون همانطور که قبلاً نوشتیم، بارندگیهای نواحی بیابانی اتفاقی است وممکن است باران چند سال ظرف چند روز و یا چند ساعت ببارد از این جهت فرسایش آبی در نواحی بیابانی شدید است وشدیدتر از فرسایش بادی (3) وزمینها به شدت فرسایش یافته‏اند وبه اشکال مختلف، جلب توجّه می‏کنند. چون فرسایش بادی در این نواحی نیز شدید است، بادها عوارض فرسایش بادی را صیقل می‏دهند ،لذا عوارض مختلفی براثر فرسایش آبی وبادی در سطح دشتهای نواحی بیابانی مشاهده می‏شوند که براساس شکل و عارضه آنها، بیابان مربوطه را به همان نام می‏خوانند که مهمترین آنها بیابانهای کُلُوتی وبیابانهای شهری هستند.

ـ بیابانهای کُلُوتی(Koulut) = کلوتها به صورت رشته دالانهای موازی براثر فرسایش شدید آبی وبادی به وجود می‏آیند. در غرب بیابان لوت کلوتها، منطقه‏ای به عرض 80 کیلومتر وطول 145 کیلومتر را پوشانده‏اند. ارتفاع کُلُوتها از دویست متر هم تجاوز می کند .سراسر این منطقه بسیار وسیع به کلی فاقد گیاه است.یک چنین عوارضی در هیچیک از بیابانهای دنیا دیده نمی شود ولذا بی نظیر است (9) و(5) و (15).

ـ بیابانهای شهری : سطحهائی از زمین در طول ادوار مختلف زمین ساختی بر اثر فرسایش آبی به شدت شسته شده و فرسایش یافته وبه صورت طبقه طبقه یا تراس، تراس درآمده است. در سطح آنها اشکال مختلفی به وجود آمده که از فاصله دور به ویژه به هنگام سراب، همانند شهری باساختمانهای چندین طبقه بنظر می‏آید. یک چنین عوارض مرفولوژیک بیابانی را ، جغرافیدانان بیابانهای شهری ویا شهرهای بیابانی می‏نامند(21). به عنوان مثال در بیابان لوت ایران چند شهر (شهرهای لوت)

وجود دارد. زیباترین وجالب ترین آنها سرراه شهداد به ده سلم ، بعد از گوجار، در شمال راه واقع شده‏است (گوجار در 180 کیلومتر شرق شهداد واقع شده) . شهر لوت واقع در شرق کلوتها نیز جالب است.

ـ بیابانهای کوهستانی

جغرافیدانان به مناطقی از بیابان که کوهستانی باشد،آن قسمت را بیابانهای کوهستانی‏می‏نامند.به‏عنوان‏مثال‏قسمت‏مرکزی‏صحرا(آفریقا)که‏کوهستانیتی‏بس‏تی (Tibesti) در آنجا واقع شده‏اند(24)و (30). قسمت شمال بیابان لوت ،نیز یک بیابان کوهستانی است.

هریک از عوارض طبیعی یا بیابانهای مذکور (کوهستانی ،ریگی، همدائی، برخانی،کلوتی وشهری وغیره) از زیبائی و ویژگی خاصی برخوردارند واز بهترین جاذبه‏های توریستی به شمار می‏روند. لذا از این بیابانها،می بایست بیشتر از مناظر زیبای آنها استفاده کرد تا از آب وخاک آنها. آنقدر این مناظر زیباهستند که به عقیده نگارنده " هرکسی برای آرامش اعصاب خود،نیاز به یک بیابان دارد ". انشااله در مقالات دیگر درباره چگونگی استفاده از این بیابانها به تفصیل خواهیم نوشت.در اینجا برای جلوگیری از طولانی شدن مطلب از شرح درباره آنها ،خودداری میشود.

دوم - کویرها = (سرزمین نمکزار بدون سایه) :

تعریف، انواع، چگونگی به وجود آمدن، وتوزیع آنهادر سطح کشور

مقدمه :

همانطوری که در مبحث گذشته نوشتیم ، "بیابان" به مناطقی اطلاق می‏شود که مقدار متوسط بارش سالانه آن کمتر از 50 میلی متراست وامکان دارد در طول سال‏و یا سالها،بارندگی درآن صورت نگیردو....

اما"کویر" به نمکزار،گفته می‏شود. عربها به کویر، سبخاءمی‏گویند. امامتاسفانه در زبانهای بیگانه مانند آلمانی،فرانسه، انگلیسی چون لغت خاصی برای "کویر"

ندارند، چیزی می‏نویسند که وقتی ما آن را ترجمه می‏کنیم ، چیزی به اصطلاح از آب درمی‏آید، که غلط است وهمین کمبود لغت در زبان آنهاست که حتی در ایران، کارشناسان واستادان ،کویر رابابیابان اشتباه می‏کنند ویا حتی درمواردی هم آن راطوری می‏نویسند ومی‏گویند، که انسان نمی‏داند منظورشان کویر بوده ویابیابان .

در ایران مابرای "کویر" لغت داریم ، همینطور برای بیابان ،که شرح آن گذشت. چون زبان عربی هم از لحاظ لغت غنی است ،برای هر دو،لغت جداگانه دارد. به کویر،سبخاء وبه بیابان ، ربع می‏گویند که قبلاً هم در این باره مطالبی نوشته‏ایم . امادر زبان‏انگلیسی‏یک‏کلمه‏به‏نام Desert وجود دارد. در مواردی که منظورشان "بیابان" باشد می‏نویسند Sandy Desertو در مواردی که کویر باشد، می‏نویسند Salty .Desert وقتی کارشناسان ما در ایران آنها را ترجمه می‏کنند به ترتیب کویرهای یا بیابانهای شنی (ماسه‏ای) و کویرهای نمکی به آنها می‏گویند که غلط است زیرا:

اولاً همانطور که در صفحه های قبلی نوشتیم ، فقط یک نوع بیابان وجود ندارد که ماسه‏ای و یا به اصطلاح غلط تر،شنی ⁽¹⁾ می‏باشد،بلکه انواع مختلف بیابانها را می‏شناسیم که شرح دادیم (ریگی ، سنگی ، شهری وغیره)

ثانیاً ترجمه Salty Desert به کویر نمکی ویابیابان نمکی نیز غلط است زیرا Saltبه معنی نمک است در حالی که کویر هم ،یعنی نمکزار می‏باشد و لذا"نمک‏نمکی" می‏شود. "بیابان نمکی" هم غلط است برای اینکه قسمتی از بیابان اگر کویر باشد به آن کویر می‏گویند و به عمو و به دائی و به شوهر خاله وشوهر عمه هم uncleمی‏گویند برای اینکه برای همه لغت جداگانه‏ای ندارند، همینطور است در زبان آلمانی و... اما ما در زبان فارسی برای هر یک، اسامی جداگانه‏ای داریم. همینطور برای کویر و بیابان .

امروزه برخی از محققان به این اشتباه که ناشی از کمبود لغت است پی برده‏اند و

سعی می‏کنند به کویر همان کویر "Kewir" بگویند که درنوشته‏های برخی از دانشمندان مشاهده می‏شود.

بنابراین کویر با بیابان تفاوت دارد. چون با بیابان و انواع آن تا حدودی آشنا شدیم، حال می‏پردازیم به توضیح درباره کویر:

تعریف کویر

کویر، به نمکزار یا اراضی گفته می‏شود که مقدار نمک آنها آنقدر زیاد است که قابل رویش برای گیاهان زراعتی (مانند گندم، چغندر و حتی گیاهان خیلی مقاوم به شوری مانند پسته و خرما) نیست. اما امکان دارد که گیاهان غیر زراعتی مقاوم به شوری (مانند: گز، خارشتر، نی ، اشلن و غیره) بتوانند در آن برویند . در این صورت، به این کویرها، کویرهای گیاهدار یا مراتع کویری می‏گویند. اما اگر مقدار نمک خاک از یک حدّی (از 3% ویا هدایت الکتریکی مخصوص خاک از 43 میلی موس بر سانتیمتر) تجاوز کند دیگر هیچ گیاهی قادر به روئیدن درآن زمین نیست. در این شرایط، کویرهای فاقد گیاه یا کویرهای واقعی دارای قشرهای نمکی به وجود می‏آیند. بنابراین، باید به اراضی نمکزار، کویر گفت ولاغیر.

انواع کویرها

کویرها یا اراضی به شدت تحت تأثیر نمک را می‏توان به سه دسته تقسیم کرد. کویرهای شور - کویرهای قلیائی (سدیومی) وکویرهای شور سدیومی(قلیائی). ویژگیهای دونوع اول را که خیلی مهم‏تر هستند به صورت زیر نشان می‏دهیم :

خاکهایاکویرهای شورخاکهایاکویرهای‏قلیائی(سدیومی)

5/8 > PH (پ - هاش)5/8 PH (پ - هاش)

4میلی‏موس‏برسانتیمتر هدایت‏الکتریکی‏مخصوص4میلی‏موس‏برسانتیمتر>هدایت‏الکتریکی‏مخصوص

15% سدیوم قابل تبادل 15% سدیوم قابل تبادل

در کویرهای شور، املاح محلول، (به ویژه از نوع سدیوم) خیلی زیاد است ولی سدیوم جذب شده خیلی کم است، در نتیجه واکنش محیط خاک، قلیائی نیست (پ - هاش آن کمتر از 5/8 می باشد)

اما در کویرهای قلیائی (سدیوم)، برعکس کویرهای شور، املاح کم است ولی سدیوم زیادی جذب خاک شده (بیش از 15%) که قابل تبادل است در نتیجه باعث بالا رفتن PH خاک می‏شود که از 5/8 بیشتر است.

انواع کویرهای قلیائی⁽¹⁾

کویرهای قلیائی معمولاً دارای پوشش گیاهی هستند (مراتع کویری) . این خاکها دارای سه افق Aو Bو C می‏باشند.

که افق B آنها ،معمولاً زمستانها به صورت لجن و وارفته درآمد ولی تابستانها که خاک خشک است به صورت یک قشر غیر قابل نفوذ،افقی از خاک را اشتغال می‏کند و اتفاقا مهمترین مسئله این تیپ اراضی ،بیشتر همین خواصِ نامساعدِ افق B می‏باشد که برای روئیدن گیاهان زراعتی، مناسب نیست(26)

به طور کلی اینطور می‏توان گفت، در شرایطی که محیط خیلی خیس و سطح آب زیرزمینی بالا باشد، کویرهای قلیائی از نوعچمنی تشکیل می‏گردد، اما اگر خشک باشد، از نوع استپی (لطفا مراجعه شود به کتاب مناطق خشک جلد دوم - تألیف نگارنده) منبع شماره (12)

انواع کویرهای شور⁽²⁾

برای جلوگیری از طولانی شدن مطلب ،دراینجا فقط اشاره‏ای به انواع خاکهای کویری شور می‏شود. علاقمندان می‏توانند برای کسب اطلاعات بیشتر به منبع شماره(12) تالیف نگارنده مراجعه فرمائید.

سولونچاک‏ها یاکویرهای شور ، چنانچه محیط خیس باشد ویا سطح آب زیرزمینی خیلی بالا باشد، امکان دارد که دارای پوشش گیاهی باشند که اغلب به سولونچاک‏های چمنی معروف هستند.در غیر اینصورت دارای قشر نمکی بشرح زیر:

(1) کویرهای قشری ، که قشر آنها از کلرورسدیوم تشکیل شده واغلب به عنوان نمک طعام قابل مصرف هم هستند (آب زیرزمینی در عمق 5/1 متری از سطح زمین است)

GetBC(34);

شنبه 25 آذر 1391برچسب:,

:: 16:49 :: نويسنده : مدير ها

ساهارا تاریخچه ای ادواری دارد که به بیش از 3 میلیون سال پیش بازمی‌گردد. بخشی از این شن‌های قرمز می‌توانند تا ارتفاع 180 متری هم برسند.

شنبه 25 آذر 1391برچسب:,

:: 16:38 :: نويسنده : مدير ها

شنبه 25 آذر 1391برچسب:,

:: 16:37 :: نويسنده : مدير ها

ساهارا بزرگ ترین بیابان داغ جهان است. مشاحت آن بیش از 9.400.000 کیلومتر مربع است، این بیابان بیشتر بخش‌های شمالی آفریقا را دربر می‌گیرد و همین بیابان را بزرگ‌تر از اروپا یا ایالت متحده آمریکا می‌سازد. بیابان از دریای سرخ که شامل بخش‌هایی از سواحل مدیترانه می‌شود تا اطراف اقیانوس اطلس کشیده شده است. از جنوب با ساحل Sahel مرزهایش مشخص می‌شود: ناحیه ای از دشت استوایی نیمه خشک که بخش شمالی آفریقای نیمه صحرایی غربی را در بر می‌گیرد.

شنبه 25 آذر 1391برچسب:,

:: 16:36 :: نويسنده : مدير ها

شنبه 25 آذر 1391برچسب:,

:: 16:35 :: نويسنده : مدير ها

شنبه 25 آذر 1391برچسب:,

:: 16:34 :: نويسنده : مدير ها

شنبه 25 آذر 1391برچسب:,

:: 16:33 :: نويسنده : مدير ها

بیابان عربی صحرای وسیعی است که که از یمن تا خلیج فارس و از عمان تا اردن و عراق کشیده شده است. این بیابان با مساحت 2.330.000 کیلومتر مربع قسمت اعظم شبه جزیره عربی را اشغال کرده است. غزال، گاو آهوی آفریقایی، گربه‌های بیابانی و مارمولکهای دم تیغ دار تنها بخشی از گونه‌های جانوارنی هستند که خودشان را با محیط اینجا تطبیق داده اند. محیطی که همه چیز تحت تاثیر شن‌های قرمز و ریگ‌های روان کشنده قرار می‌گیرد. هوای اینجا فوق العاده خشک است و دمای هوا به شدت در نوسان است به طوریکه در روز به بیشترین حد گرما می‌رسد و در شب یخ می‌بندد!

شنبه 25 آذر 1391برچسب:,

:: 16:31 :: نويسنده : مدير ها

شنبه 25 آذر 1391برچسب:,

:: 16:30 :: نويسنده : مدير ها

تنها رودخانه همیشگی «اوکاوانگو» نام دارد که به یک دلتا در شمال غربی می‌ریزد و به وجود آمدن باتلاق‌ها باعث غنای حیات وحش این منطقه شده است. بسترهای رودهای خشک شده قدیمی- به نام اومورامبا- از مسیرهای شمالی اصلی رد می‌شوند و استخرهایی را برای ذخیره باران در فصل بارانی فراهم می‌آوردند. پس این قسمت تبدیل به پناهگاه ارزشمندی برای حیوانات وحشی از فیل تا زرافه و شکارچیانی مثل شیر و چیتا می‌شود. باوجود بودن پلنگ و چیتا پرندگان رودخانه ای نیز به اینجا می‌آیند.

«گبی» نام بیابان وسیعی در آسیا است. این بیابان بخش‌هایی از شمال و شمال غربی چین و نیز قسمت جنوبی مغولستان را دربرمی‌گیرد. مرزهای بیابان گوبی در قسمت شمال به کوه‌های آلتای و استپ‌ها و چمن زارها مغولستان محدود شده، از جنوبی غربی به دهلیز هکسی و فلات تبت و از جنوب به جلگه شمالی چین می‌رسد. گبی از نظر مناطق جغرافیایی و زیست بومی ‌به از چندین بخش تشکیل شده که تنوع زیادی از نظر آب و هوایی و موقعیت طبیعی از تنوع زیادی برخوردار است. این بیابان پنجمین بیابان بزرگ جهان است.

اسم گبی در طول تاریخ به عنوان بخش بزرگی از امپراطوری مغول ذکر شده است و چندین شهر مهم در طول جاده ابریشم در آنجا واقع شده است.

شنبه 25 آذر 1391برچسب:,

:: 16:28 :: نويسنده : مدير ها

بیابان کالاهاری منطقه وسیع خشکی در آفریقای جنوبی نیمه خشک است که مساحتی بالغ بر 900.00 کیلومتر مربع دارد. که بیشتر «بوتسوانا» Botswana و بخش‌هایی از نامیبیا و آفریاقی جنوبی را به عنوان بخش نیمه بیابانی و منطقه‌هایی وسیع از چراگاه‌های عالی را تحت پوشش قرار می‌دهد که بعد از باران به این شکل می‌شوند.

بیابان کالاهاری جنوبی‌ترین بخش آفریقاست و از یک قسمت بیابان و یک قسمت فلات تشکیل شده است. کالاهاری حیوانات و گیاهان مختلفی را در خود دارد و حفظ می‌کند چرا که اغلب بخش‌های آن یک بیابان واقعی نیست. بارش‌های باران کمی‌ در اینجا وجود دارد و درجه حرارت هوا در تابستان به شدت بالاست.

در سال معمولا بین 3-7.5 اینچ باران می‌آید. کالاهاری مجموعا 2.500.000 متر مربع مساحت را در برمی‌گیرد که شامل مناطق «بوتسوانا»، نامیبیا، آفریقای جنوبی است و به بخش‌هایی از آنگولا، زامبیا و زیمبابوه نیز پیشروی کرده است.

شنبه 25 آذر 1391برچسب:,

:: 16:27 :: نويسنده : مدير ها

جغد، شترمرغ آمریکایی کوچک، خز پاتاگونیایی، آرمادیلوی کوتوله، پوما یا شیر کوهی، روباه خاکستری پاتاگونیایی، ایگوانای بیابانی، عنکبوت ماده جهنده، گونه‌های متفاوت عقاب و قوش تنوع بسیار کم از حیواناتی هستند که در این منطقه زندگی می‌کنند.

شنبه 25 آذر 1391برچسب:,

:: 16:25 :: نويسنده : مدير ها

بیابان پاتاگونین که به نام بیابان پاتاگونیا یا استپ پاتاگونیا نیز شناخته می‌شود یکی از بزرگ‌ترین بیابان‌های آمریکاست و هفتمین بیایان بزرگ جهان نیز هست که مساحت آن به 673.000 کیلومتر مربع می‌رسد. بخش عمده آن در آرژانتین واقع شده و بخش‌های کوچکی از آن در شیلی قرار گرفته که مرز آن از غرب به آند و از غرب به اقیانوس اطلس، در منطقه پاتاگونیا در جنوب آرژانتین، می‌رسد.

علیرغم آب و هوای بیابانی خشک اینجا تعداد زیادی از حیوانات خطر را پذیرفته و در پانتاگونین زندگی می‌کنند. برخی از آنها تنها در مناطقی که بیشتر قابل سکونت باشد و تنوع جغرافیایی بیشتری داشته باشد، زندگی می‌کنند. چون در این مکان‌ها غذا بیشتر یافت می‌شود و آب و هوا نیز بهتر است.

شنبه 25 آذر 1391برچسب:,

:: 16:20 :: نويسنده : مدير ها

ادبیات عشق

جذاب ترین کلمه:اشنایی

متین ترین کلمه:دوستی

ارامبخش ترین کلمه:محبت

پاک ترین کلمه:وجدان

تلخ ترین کلمه:تنهایی

زشت ترین کلمه جدایی

زیبا ترین کلمه......:تو

جمعه 24 آذر 1391برچسب:,

:: 10:21 :: نويسنده : مدير ها

اس ام اس هاي عاشقانه

گر نیایی تا قیامت انتظار میکشم منت عشق از نگاه بر شرابت میکشم. ناز چندین ساله ی چشم قمارت میکشم تا نفس باقیست اینجا انتظارت میکشم

اگه با دلت چیزی یا کسیو دوست داری زیاد جدی نگیرش.ارزشی نداره چون کار دل دوست داشتنه.اما اگر عقلت عاشق شد بدون که داری چیزی را تجربه میکنیکه اسمش عشق واقعیه!!!!!!!!!!!!

ای کسی که بدون تو زندگی را با همه ی زیبایی هایش برای لحظه اینا چیز میخواهم.ای کسی که زندگی را در چشمان بهاریت معنی میکنم کاش میدانستی این قلب کوچکو اتش زده ام چگونه با دیدار بال و پریبرای رهایی میابد سپس بمان که تو تنها رویای سبز زندگی خزان دیده ام هستی

کاش میشد توی روزگارت

توی بهار موندگارت

میون این همه یارت

من باشم دار و ندار

جمعه 24 آذر 1391برچسب:,

:: 10:17 :: نويسنده : مدير ها

عشق يعني...g

عشق یعنی راه رفتن زیر باران

عشق یعنی من میروم تو بمان

عشق یعنی ان روز و سال عشق یعنی بوسه ها در طوله سال

عشق یعنی پای معشوق سوختن

عشق یعنی چشم را به در دوختن

عشق یعنی جان میدهم در راه تو

عشق یعنی دستان من دستان تو

عشق یعنی میبرم تا اوج تو رو

عشق یعنی حرف من در نیمه شب

عشق یعنی اسم تو واسم میاره تب

عشق یعنی انقباظ و انبساط

عشق یعنی درده من درده کتاب

عشق یعنی قلب من در دست توست

عشق یعنی عشق من زیبای من

عشق یعنی عزیزم دوستت دارم

جمعه 24 آذر 1391برچسب:,

:: 10:12 :: نويسنده : مدير ها

سلام!

سلام ويژه به بروبچ (دانشجويان) دانشگاه فردوسي رشته مهندسي منابع طبيعي بخصوص بروبچ

گرايش مديريت مناطق بياباني .

اميدوارم حسابي توپ توپ باشيد و يادتون نره حتما راجع به اين وبلاگ نظر بديد.

مر30

همين!!

پنج شنبه 23 آذر 1391برچسب:,

:: 15:39 :: نويسنده : مدير ها

ديدني

بهترين عكس هاي سال2011 از ديد سايت رويترز

پنج شنبه 23 آذر 1391برچسب:,

:: 15:13 :: نويسنده : مدير ها

برندگان مسابقه عكاسي نشنال جئوگرافيك در سال 2009

پنج شنبه 23 آذر 1391برچسب:,

:: 15:11 :: نويسنده : مدير ها

درباره وبلاگ

می کوشم. تلاش میکنم. آینده ای میسازم که گذشته ام جلویش زانو بزند! و به اهدافم میرسم...

موضوعات

مديران بيابان

اس ام اس و سرگرمي

عكس

عكس هاي خودموني

درسنامه

داستانك

سوتي سرا

اشعار

اطلاعيه ها (اخبار روز)

طنزنامه

كنسرت بياباني

مراحل ارسال مطلب به وبلاگ

نظر بسنج! (18+)

آخرین مطالب

خواب ديدم مرده ام...

شماهم سر كلاس از اين بازيا ميكردين؟

سس قرمز دوست داري؟ بيا تو

خدا اينجور استادارو زياد كنه صلوات...!؟

مهربان باش

نام پدرهم نام پدراي قديم...

روحانی مچکریم...!

سری سوم عکس نوشته های طنز

زعفر جني چگونه به كربلا امد

تفاوت را احساس كنيد...

هنگام خروج معلم از ...

آرشيو وبلاگ

پیوندهای روزانه

حمل و ترخیص خرده بار از چین

پيوندها

تبادل لینک هوشمند
برای تبادل لینک ابتدا ما را با عنوان modireat91 و آدرس modireat91.LXB.ir لینک نمایید سپس مشخصات لینک خود را در زیر نوشته . در صورت وجود لینک ما در سایت شما لینکتان به طور خودکار در سایت ما قرار میگیرد.

نويسندگان

مدير ها

چهل نکته ی آموزنده...

چکیده

1- آب وهوای مرطوب

اول - بیابان : انواع و ویژگیهای آن

الف - درمورد گیاهان :

ب - درمورد انسانها :

ج - درمورد حیوانات

تقسیم بندی انواع بیابانها

- بیابانهای اقلیمی (Climatic Deserts)

بیابانهای خاکی (Edaphic Deserts)

بیابانهای داخل خشکی)

ـ بیابانهای کوهستانی

مقدمه :

تعریف کویر

انواع کویرها

انواع کویرهای قلیائی(1)

انواع کویرهای شور(2)

انواع کویرهای قلیائی⁽¹⁾

انواع کویرهای شور⁽²⁾